«འདོ་རིག་རྟ་ཕོ»ཡི་དཔེ་ཀློག་ཟིན་བྲིས་དང་མྱོང་ཚོར་རོབ་ཙམ།

དང་པོ། རྩོམ་པ་པོ་ངོ་སྤྲོད།
       དཔལ་མོ་རྒྱལ། ཨ་མདོ་རེབ་གོང་གི་མི་ཡིན། རྨ་ལྷོ་མི་རིགས་དགེ་ཐོན་སློབ་གྲྭ་དང་མཚོ་སྔོན་དགེ་ཐོན་སློབ་ཆེན། ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་སོགས་འགྲིམས། ༢༠༡༧ལོར་ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་ནས་སྐད་བརྡ་རིག་པའི་ཁ་ཕྱོགས་ཀྱི་འབུམ་རམས་པ་སློབ་མཐར་ཕྱིན། སྔ་གཞུག་ཏུ«ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ»དང«བོད་ལྗོངས་ཞིབ་འཇུག» «མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་གྱི་རིག་དེབ» «མཚོ་སྔོན་དགེ་ཐོན་སློབ་ཆེན་གྱི་རིག་དེབ» «བོད་ཀྱི་དམངས་སྲོལ་རིག་གནས» «སྦྲང་ཆར» «བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ»སོགས་སུ་རིག་གཞུང་དཔྱད་རྩོམ་དང་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་བརྒྱ་ལ་ཉེ་བ་བཀོད། ལྷུག་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས«བལ་དཀར་པོ་སྲུང་གི་མདུད་པ་ཅན»དང་། རིག་གཞུང་ཆེད་དེབ«བོད་ཀྱི་ཡུལ་སྐད་དང་ཡི་གེའི་འབྲེལ་བ་ཞིབ་འཇུག»པར་སྐྲུན་བྱས་ཡོད། ད་ལྟ་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་བོད་རིག་པའི་སློབ་གླིང་དུ་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་ཀ་གཉེར་བཞིན་ཡོད།
གཉིས་པ། ནང་དོན་གནད་བསྡུས།
       «འདོ་རིག་རྟ་ཕོ»ཞེས་པའི་དེབ་འདི་ནི་རྟ་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱ་བྱས་པའི་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་དེབ་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། རྩོམ་པ་པོས་བརྗོད་བྱ་རྟ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་གཏམ་དཔེ་དང་གཏམ་རྒྱུད། ལྷ་སྒྲུང་དང་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས། གློག་བརྙན་དང་གནའ་རབས་ལོ་རྒྱུས་སོགས་བཀོད་པ་བརྒྱུད་དེ་རང་གི་བློ་སྐྱེད་དང་བསམ་གཞིག་གང་མང་བརྗོད་པའི་རིག་གནས་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་དེབ་ཅིག་ཡིན།
གསུམ་པ། བཀླགས་རྗེས་ཀྱི་མྱོང་ཚོར།       དེ་ཡང་སྤྱིར་ལྷུག་རྩོམ་ཞེས་པ་བརྗོད་བྱའི་དོན་སྡུད་མ་དང་ཡིག་ཚོགས་ཅུང་ཉུང་ཞིང་མཚོན་སྟངས་ཀྱི་ཐབས་སྣ་ཚོགས་སྤྱོད་ཅིང་རང་དབང་ཆེ་ཞིང་། ཚིག་ཉམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཐོན་ཞིང་ཆགས་སྡང་གི་སེམས་ཤུགས་དྲག་ཏུ་འཁོལ་བའི་རྩོམ་ལུས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། དེས་དངོས་ཡོད་འཚོ་བའི་གནས་ཚུལ་འཕྲལ་ལམ་དུས་ཐོག་ཏུ་མཚོན་པའི་མགྱོགས་མྱུར་ཆེ་བས་རྩོམ་རིག་གི་སྐྱ་དམག་དང་མདུང་ཐུང་ལྟ་བུ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། དེ་ལས་ཀྱང་རིག་གནས་ལྷུག་རྩོམ་ནི་རིག་གནས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་དང་ལོ་རྒྱུས། སྲོལ་རྒྱུན། མི་གཞུང་གི་སྙིང་སྟོབས་བཅས་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་ལྷུག་རྩོམ་དང་། བསམ་བློའི་རང་བཞིན་དང་སྒྱུ་རྩལ་རང་བཞིན་ཡང་ལྡན་པས། དེས་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་དང་། དངོས་པོ། སྙིང་སྟོབས་བཅས་དོ་མཉམ་ཡོང་བ་བྱས་ནས་རིག་གནས་ཀྱི་བསམ་ཞིབ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་དྲན་པ་སད་པར་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ལྡན་པར་བརྗོད། རྒན་བདུད་ལྷ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་གསུང་ན་རྒྱའི་རྩོམ་རིག་སྨྲ་བ་དག་གིས་རིག་གནས་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་བྱུང་བ་དེ་ཡུལ་བསྐོར་ལྗོངས་རྒྱུའི་བྱ་བཞག་དང་འབྲེལ་བར་བཤད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་ཉེ་བའི་ལོ་འགའ་ལའང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་ཚོམས་སུ་ཡུལ་སྐོར་ལྗོངས་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་རིག་གནས་ཀྱི་ལྷུག་རྩོམ་གང་མང་མང་ཆར་རྗེས་སྤང་ལས་ཤ་མོ་བརྡོལ་བ་བཞིན་དུ་གང་དུ་ཡང་མཐོང་ཐུབ་སྟེ། དེ་ནི་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་ལྷུག་རྩོམ་རིག་གནས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་ལ་སྔར་མ་བྱུང་བའི་འཕེལ་རྒྱལ་མཚོན་པར་བཤད། དེ་ཡང«འདོ་རིག་རྟ་ཕོ»ཡང་བོད་ཀྱི་ལྷུག་རྩོམ་ལས་རིག་གནས་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་དཔེ་མཚོན་དུ་བཀོད་ཆོག་པ་ནི་བསྙོན་དུ་མེད། དེབ་འདིའི་ནང་སྤྱིའི་ཆ་ནས་ལྷུག་རྩོམ་ཉི་ཤུས་གྲུབ་པའི་དེབ་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། མོ་རང་གི་རྟ་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱར་གྱུར་བའི་རིག་གནས་ལྷུག་རྩོམ་འདི་ནི་ཡུལ་སྐོར་ལྗོངས་རྒྱུ་བྱས་པ་ལྟ་བུའི་བརྗོད་བྱ་སྣ་མང་ཅན་མ་ཡིན་པར། འདོ་རིག་རྟ་ཕོ་ཁོ་ནས་མཚོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་བྱའི་ཆ་དང་རྟའི་རིག་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བརྗོད་པ་ནི་རྩོམ་དེབ་འདིའི་ཁྱད་ཆོས་སུ་མཐོང་། མ་ཟད་རྩོམ་པ་པོ་མོ་རང་གི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་ཚོར་བ་དང་སྐྱིད་སྡུག་རེས་མོས་ཀྱི་འཚོ་བ་མངོན་སྟངས་ལ་བརྟེན་ནས་ཀློག་པ་པོ་དག་ལ་རིག་གནས་ཀྱིས་ལྟེམས་པའི་ལེགས་སྐྱེས་གྱ་ནོམ་པ་ཞིག་སྐྱེས་སུ་བཞེངས་འདུག་སྙམ། དེ་ཡང་དེབ་འདི་ལ་རང་ཚོད་ཀྱིས་ཞིབ་ཕྲའི་སྒོ་ནསབཀླགས་པའི་རྗེས་ལ། བཀླགས་པ་གང་དེ་སྟོང་བ་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་བའི་དོད་དུ་མྱོང་ཚོར་རེ་བཀོད་ན།
གཅིག རྩོམ་དེབ་སྤྱིར་རིག་གནས་ཀྱི་དྲན་སྐུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ།
       ༡ རྟའི་རིག་གནས།
       རྒན་དཔལ་མོ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱི«འདོ་རིག་རྟ་ཕོ»ལ་བཀླགས་རྗེས། མོ་རང་གི་རྟ་ཁོ་ན་བརྗོད་བྱར་གྱུར་བའི་རིག་གནས་ལྷུག་རྩོམ་འདི་ལས་ཆེས་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ནི་རྟ་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་གནས་མང་པོ་བཀོད་ཡོད་པ་དེ་རེད། འདོ་རིག་རྟ་ཕོ་ཁོ་ན་ལས«རྟ་ཡི་རྒྱལ་པོ་བ་ལ་ཧ»དང«རྟ་རྐྱང་དབྱེ་བའི་རབས།» «རྟ་གཙང་གི་མཆོད་སྦྱིན།» «རྟ་ཐོག་སྤོ་ལོ།» «ཇག་རྟ་གྲོ་རིལ་སྔོ་རིལ།» «བག་རྟ་ངང་དཀར།» «ཇ་རྟའི་ཚོང་ལམ།» «དམག་རྟ་ཐམ་ག་ཅན»སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་རྟ་ཡི་རིག་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཀོད་ཡོད།
       ༢ ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཤེས་བྱ།
       དེབ་འདི་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཤེས་བྱའང་མང་པོ་ཡོད་དེ། ལྷུག་རྩོམ་སོ་སོའི་ནང་དུ་བཀོད་པའི་འདོ་བ་རྟ་དེ་གཙོ་བོ་བརྗོད་པ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མང་དུ་མཐོང་། དེ་ཡང་གནའ་བོའི་ཐང་བོད་ཀྱི་རྟ་ཐོག་སྤོ་ལོ་དང་འབྲེལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ལ། ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་རིང་ལ་རྟ་ཐོག་སྤོ་ལོའི་རྩེད་འཇོ་འདི་ཁྲང་ཨན་མཁར་གྲོང་ནས་ཐོག་མར་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཐོ་ལ་བཀོད་པ་དང་། རྟ་གཙང་གི་མཆོད་སྦྱིན་དུ་མེས་པོ་སྲོང་བཙན་དགུང་དུ་གཤེགས་དུས་བློན་ཆེན་མགར་སྟོང་བཙན་གྱིས་རྟ་ཕྱུགས་གྲངས་མང་གིས་མཆོན་སྦྱིན་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས། བག་རྟ་ངང་དཀར་རུ་མ་བུ་མོ་སྟོང་གི་རྟ་འདོ་བ་ངང་དཀར་ལ་བཞོན་ནས་གནས་ལ་སོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ལ། སད་མ་ཀར་ས་ཐག་རིང་ཞང་ཞུང་ཡུལ་དུ་གནས་ལ་སོང་ཡང་ཚེ་གཅིག་སྐྱ་ཡ་དང་མིང་པོའི་བར་གྱི་གདམ་ཀ་བྱེད་དུས་ཀྱི་སྐྱོ་གདུང་གི་བརྒྱུད་རིམ་དང་། རྒྱལ་པོ་མང་སྲོང་མང་བཙན་དགུང་དུ་གཤེགས་རྗེས། བཙན་མོ་ཁྲི་མོ་སྟེགས་དྭགས་ཡུལ་དུ་ཆབ་སྲིད་ལ་བག་མ་གཤེགས་པ། དེ་མཚུངས་སུ་བཙན་མོ་ཁྲི་བངས་ཀྱང་འ་ཞ་ལ་བག་མ་གཤེགས་པའི་ལོ་རྒྱུས། ཇ་རྟའི་ཚོང་ལམ་དུ་འཇང་ཡུལ་ནས་འདུས་སྲོང་མང་པོ་རྗེ་སྐུ་བཀྲོངས་པ་དང་བུ་ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བརྟན་གྱིས་ཕ་ཤ་བླངས་ནས་མྱྭའི་རྒྱལ་པོ་ཀག་ལ་བོང་ཞེས་པ་འབངས་སུ་བསྒྱུར་ནས་འཇང་ཡུལ་གྱིས་བོད་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་བྱས་ནས་བཙན་པོའི་གཅུང་གི་ཆོ་ལོ་བསྩལ་བ་སོགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མང་དུ་བཀོད་ཡོད་པ་སོགས་ཀྱིས་དེབ་འདི་ལས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་མང་པོ་ཤེས་རྟོགས་ཐུབ་པའོ། །
       ༣ རྟ་དང་འབྲེལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་ལྷ་སྒྲུང་།
       «འདོ་རིག་རྟ་ཕོ»ཡི་དེབ་ཏུ་འདོ་བ་རྟ་དང་འབྲེལ་བའི་ལྷ་སྒྲུང་མང་པོ་བཀོད་ཡོད་དེ། སྲིན་མོའི་གླིང་ནས་འགྲོ་བ་འདྲེན་པའི་རྟའི་རྒྱལ་པོ་བ་ལ་ཧ་ཞེས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པ་བརྗོད་པ་དང་། གནམ་རིམ་པ་དགུའི་ཡང་སྟེང་ནས་རྟ་ཞིག་དང་རྒོད་མ་ཞིག་རྟེའུ་ཕྲུག་བཅས་གསུམ་མི་ཡུལ་དུ་བབས་པའི་སྒྲུང་། གངས་ཏི་སེ་ནི་ལྷ་ཆེན་པོ་དབང་ཕྱུག་གི་ཞིང་ཁམས་ཡིན་པས་རྟ་ཡི་ལོ་ལ་གངས་སྐོར་འགྲོ་དགོས་པའི་བཤད་པ་ཡོད། གཞན་ཡང་། མི་རྟ་བར་གྱི་རྣམ་དག་གི་བརྩེ་བ་མཚོན་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ཡང་ཡོད་དེ། སུང་ལྷོ་མའི་སྐབས་སུ་རུས་ཝང་ཅན་གྱི་དམག་དཔོན་ཞིག་གིས་འཐབ་ར་ནས་རྨས་རྟ་ཞིག་བདག་སྐྱོང་བྱས་པས་རྟ་ཕོས་རང་གི་བདག་པོའི་དགྲ་ཤ་ལེན་པ་པའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་། ཕམ་ཁ་དང་དཀའ་སྡུག་གང་མང་ལ་འཕྲད་ཀྱང་རང་སེམས་ཀྱི་རེ་བ་མ་གཏང་བར་མི་ལ་སེམས་ཤུགས་བླ་ལྷག་སྟེར་བའི་བྱ་རྟ་ཁྱུང་གཤོག་གི་གཏམ་རྒྱུད། རྟའི་རྨིག་ལྕགས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད། ཁུང་ཙིའི་སློབ་མས་རྨིག་ལྕགས་བླངས་བའི་གཏམ་རྒྱུད། ཡན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཡན་ཀྲོ་ཝང་གིས་གསེར་སྲང་སྟོང་གིས་རྟ་མཆོག་ཤི་རོའི་རུས་པ་ཉོས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་ལས་བློ་སྐྱེད་ཐོབས་ནས་སྔར་ཤོར་ཟིན་པའི་མངའ་ཁོངས་ཕྱིར་བླངས་པའི་གཏམ་རྒྱུད། ད་དུང་། དམག་རྟ་ཐམ་ག་ཅན། རྟ་ཡན་སྲབ་མེད། དེ་ཚོ་ཚང་མ་ནི་རྩོམ་པ་པོས་དེབ་ཏུ་བཀོད་པའི་གཏམ་རྒྱུད་དེ་དག་ནི་མིའི་ཡིད་སེམས་ཀྱི་རྨོངས་པ་སེལ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་གདམས་ངག་ཡིན་པ་དང་། དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་སྔར་མེད་ཀྱི་སྙིང་རུས་བརྟན་པོ་ཞིག་སྐྱེ་རུ་འཇུག་ཐུབ།
       ༤ མཐའ་མཚམས་རིག་གནས་སྲུང་འཛིན།
       དེ་ཡང་མཐའ་ཁུལ་གྱི་རིག་གནས་སམ་མཐའ་མཚམས་རིག་གནས(边缘文化)ནི་རྒྱུན་པར་གཙོ་གནད་མིན་པ་དང་ཕྱོགས་རེ་བའི་རིག་གནས་ཤིག་ཡིན་པས་མི་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་ཆེན་བྱེད་མི་ཐུབ། དབང་སྡེམ་རིང་ལུགས་པའི་མིག་ནང་དུ་གནས་པའི་རིག་གནས་ཤིག་ཡིན། དེ་ཐོག་མར་རིག་གནས་མི་འདྲ་བ་གང་མང་གི་འབྲེལ་འདྲིས་ཁྲོད་དུ། རིག་གནས་ག་གེ་མོ་ཞིག་གིས་རིག་གནས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གཞན་པ་བསྡུ་ལེན་བྱས་རྗེས། རིག་གནས་གསར་བ་མང་པོ་གསར་དུ་འཁྲུངས་པ་བྱས་པ་དེའི་དོན་སྙིང་སྟེང་ནས་མཐའ་མཚམས་རིག་གནས་ནི་རིག་གནས་བརྗེ་རེས་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་པར་བརྗོད། དེ་ཡང་རྟ་ཐོག་སྤོ་ལོ་ཞེས་པའི་རིག་གནས་འདི་ལས་རྩོམ་པ་པོས་རྟ་ཐོག་སྤོ་ལོ་འདིའི་ཐོག་མའི་བྱུང་ཚུལ་དང་། ཐང་བོད་གྱི་འབྲེལ་ལམ་བཙུགས་པ་ནས་རིམ་གྱིས་བོད་ཆུང་བ་ཞེས་འབོད་པའི་སྦལ་ཏི་ལ་ཁྱབ་པ་བརྗོད་པའི་མཐའ་མཚམས་སུ་ལུས་པའི་རིག་གནས་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱས་ནས་རྟ་ཐོག་སྤོ་ལོའི་རིག་གནས་ཀྱི་བདག་པོ་སྦལ་ཏི་བ་ནི་ང་ཚོའི་རྒྱན་དང་གཟི་བརྗིད་དུ་རློམ་པར་བརྗོད་ཡོད་པ་མཐོང་།
གཉིས། བུད་མེད་ཀྱི་མཐོང་སྣེ་ནས་མངོན་པའི་རྩོམ་རིག་གི་སེམས་གཤིས།
       དེབ་འདིའི་ནང་དུ་རྩོམ་པ་པོ་མོ་རང་གིས་ངོས་ནས་གསར་རྩོམ་གྱི་གོ་རིམ་ཁྲོད་དུ་སེམས་ཀྱི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་མཚོན་པའི་ཆེས་དྭངས་གཙང་གི་གི་སེམས་གཤིས་དེ་ལྷང་ལ་བུད་པའི་ཆ་དང་ཀློག་པ་པོའི་ཡིད་སེམས་འགུལ་བའི་ཚིག་ཚོགས་མང་དུ་མཐོང་།
       གཅིག་ནི་གནའ་ཡི་ལོ་རྒྱུས་ལ་གཞིགས་སྟེ་ནང་སེམས་ལ་བུད་མེད་ཀྱི་ལས་དབང་དྲན་སྟངས་ནི། བག་རྟ་ངང་དཀར་ཞེས་པའི་རྩོམ་དུ“སྐྱོ་ཟད་སྔོ་རྡུགས་ཀྱི་དུས་ལའང་། སྐྱེས་པའི་བུ་མོ་གྲགས་ཆེ་བ། མ་མྱང་ཚ་དཀར་རྒྱན། མ་ཅིག་ལབ་ཀྱི་སྒྲོན་མེ། འཛམ་གླིང་སེང་ལྕམ་འབྲུག་མོ། ཡང་ན། མཐོན་པོ་རྗེ་ཡི་བཙུན་མོ། དམའ་མོ་དམངས་ཀྱི་ཆུང་མ། སྙན་མོ་ངག་གི་དབྱངས་རྟ་ཅན། ཟབ་མོ་ཆོས་ཀྱི་དད་པ་ཅན། འཆལ་མོ་ལྕགས་ཀྱུའི་ཟུར་མིག་ཅན། རུས་རྒྱུད་མི་གཙང་དྲི་མ་ཅན། མདོར་ན། དེ་དུས། གཟུགས་སྐྱེས་ལུས། ཡག་མོ་སྒོ། རིགས་རུས་པ། རྒྱུ་འབྱོར་བ། གཡུག་ལས་ཀ ལུས་སྤྱོད་པ། ངག་སྒོ་མོ། ཡོད་དྲན་པ་གང་ལའང་མཆོག་དམན་གྱི་ཁྱད་མེད་པར། འཇིག་རྟེན་མཐུན་འཇུག་གི་ཆོ་ག་བཤམས་པའི་མ་བུ་མོ་ཅོ་ཐོ་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན། རྟ་འདོ་བ་ངང་དཀར་ལ་ཞོན་མ་མྱོང་བ་ཞིག་སུ”ཞེས་མོ་རང་ཚོའི་ལས་དབང་བརྗོད་པའི་ཚིག་ལས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་མེ་ལོང་ངོས་སུ་མ་བུ་མོ་གནས་ལ་འགྲོ་མཁན་ཚོའི་མཛད་རྗེས་གླེང་བའི་གཏམ་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་པར་འདོད།
       གཉིས་ནི་གནའ་མྱི་ཚོའི་འཚོ་ཐབས་ལ་བལྟས་ཏེ་སེམས་སུ་བྱུང་མྱོང་ཚོར་ལ་ཇ་རྟའི་ཚོང་ལམ་ཞེས་པའི་རྩོམ་དུ“དེ་ལྟར་ལུས་ཚེགས་དང་སེམས་ཚེགས་རབ་ཏུ་ལྕི་ནའང་། ཡང་དང་ཡང་དུ་དྲེལ་པའི་མི་ཚེ་བསྐྱར་ཟློས་ཀྱིས་རོལ་དགོས་ན་ཡང་། སྔོན་གྱི་མི་དག་དེ་ལྟར་དཀའ་བ་དང་དུ་ལེན་ཕོད་ཅིངཔ་སྡུག་རུས་བསྲན་ཚུགས་པ་ཞིག བྲག་རོང་དང་འགག་འཕྲང་དུ་རྟ་ཕོའི་རྨིག་སྒྲ་དང་དྲིལ་ཆུང་གི་སིལ་སྒྲ། སྟག་ཤ་རའི་ཀི་བསྭོའི་ང་རོ་དག་བྲག་ཅར་འཁྱིལ་ཞིང་། རྟ་འདོ་བའི་རྨིག་པ་ཟད་ནས་སྟག་ཤ་རའི་རྐང་ལ་ཆུ་བུར་བརྡོལ་བའང་གྲངས་མེད་པ་ཞིག་ཡོད་ནའང་། འཁང་ར་དང་ཡིད་ཆད་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པར། སྐྱོ་སྣང་དང་ངལ་དུབ་ཀྱི་རྣམ་པ་མེད་པར་རྐང་ཐང་གི་འགྲུལ་བཞུད་རིང་མོར་སྤྲོ་སྣང་གིས་ཞུགས་པ་འདི་དགའ་ཨང”ཞེས་ཇ་རྟའི་ཚོང་ལམ་གྱི་འགྲུལ་བཞུད་ཁྲོད་དུ་མི་ཚེ་བསྐྱལ་བའི་གནའ་མི་ཚོའི་སྐྱིད་སྡུག་ལ་སེམས་ཀྱིས་མྱོང་དུས་རྩོམ་པ་པོ་མོ་རང་ལ་སེམས་ཀྱི་གཏིང་ནས་རིགས་དུང་གི་སེམས་ཚོར་དྲག་པོ་ཡོད་པ་གསལ་ཡོང་།
གསུམ། རྟ་ལ་བཅངས་བའི་བརྩེ་སེམས་མཚོན་པའི་ཚིག་སྙན།
       ལྷུག་རྩོམ་དུ་རྩོམ་པ་པོས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བོད་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་མིང་ཚིག་མང་བ་མ་ཟད། སེམས་པ་སྐབས་བབ་ཀྱི་གནས་སུ་ཁྲིད་པའི་རྒྱན་ཚིག་ཕྱུག་པ་ནི་ལྷུག་རྩོམ་བཀླགས་པའི་ནང་བཅུད་དུ་སེམས།
       དེ་ལས་ཀྱང་རྟ་ཁོ་ན་བརྗོད་པའི་ལྷུག་རྩོམ་རེ་རེ་ལ་རྟ་ལ་བཅངས་པའི་བརྩེ་སེམས་དམར་རྗེན་དུ་མངོན་པའི་ཚིག་སྙན་མང་པོ་ཡོད་པ་ནི་ལྷུག་རྩོམ་དེབ་འདིའི་མཛེས་པའི་རྒྱན་དང་རྩོམ་རིག་གི་བླ་སྲོག་ཏུ་མཐོང་། དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་མཐུན་འཇུག་གི་བདེན་དཔང་དང་བག་མའི་སྐྱོ་རོགས་བག་རྟ་ངང་དཀར་འབྲི་དུས་རྩོམ་པ་པོས་འདི་ལྟར་བརྗོད། “བག་རྟ་ངང་དཀར། བྱང་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོའི་འགྲམ་ན་སེམས་པ་སྨུག་གིས་བཟུང་ཞིང་། ཡིད་གཉིས་ཐེ་ཚོམ་གྱིས་གདུང་བའི་སད་མ་ཀར་གྱི་སྐྱོ་རོགས་ལ་ཁྱོད་རང་ཅིས་ཀྱང་ཡོད་འོས། ཁྱོད་ཁོ་ན་ད་གཟོད་མོའི་སེམས་ཀྱི་ཁེན་ས་དེ་ཡིན། མིག་མཆི་མ་ཤ་ལེར་མགོ་བོ་སྔས་ལ་ཁེན་ས་དེ་ཡིན་ངེས”ཟེར། ད་རུང་། རྟ་གཙང་གི་མཆོད་སྦྱིན་ཏུ་འདོ་བ་རྟ་ཕོ་ནི་གསོན་པའི་དུས་ལ་ཞོན་རྟ་དང་འཆི་བའི་དུས་ལ་སྔས་རྟ་རུ་བྱས་པའི་འཇིག་རྟེན་དཀར་ནག་གཉིས་ཀྱི་ལམ་རོགས་ལ“གནའ་ནས་ད་ལྟའི་བར། རྟ་ནི་བདག་བློའི་གྲོགས་སུ་བྱོན་པ་དེ་ཡིན་པས་ན། སྐྱིད་ན་སྐྱིད་ཀྱི་འགྲོ་རོགས་དང་སྡུག་ན་སྡུག་གི་ལམ་རྟེན་དུ་ཚེ་འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀར་བློ་ཡིས་མི་ཐོངས་པ་ལྟ་བུ་ཞིག ཐ་ན་རྟ་དང་མི་ཡི་ཐོག་མའི་བྱུང་བ་ལའང་། གནམ་ནས་བབས་པའམ་སྒོ་ང་ལའ་བྱུང་བ་འདི། རྗེ་བོ་གནམ་ནས་བབས་པ་དང་བོན་སྒང་སྐྱེས་ཀྱི་ལྟ་བ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས”ཞེས་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད།
       དེ་ལས་གཞན་ལ། ཇ་རྟའི་ཚོང་ལམ་དུ་རྩོམ་པ་པོས་ཇ་རྟ་དང་འབྲེལ་བའི་བོད་ཁུལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་སུ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་འདོ་བ་རྟ་ཕོའི་བཀའ་དྲིན་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཚིག་ཏུ“སྒལ་བ་རྔུལ་ཆུས་བརླན་ཞིང་རྨིག་བཞི་ལོ་ཟླས་ཟད་པའི་འདོ་རིག་རྟ་ཕོ་ཡིས། རིག་གནས་ཤིག་གི་རྒྱུན་སྐྱོང་མཁན་གྱི་ལུས་ཀྱི་སྟོབས་གསོ་བ་ལ་རི་ཆུ་སྟོང་ཕྲག་བརྒལ་བའི་དཀའ་སྡུག་གི་འགྲུལ་བཞུད་རིང་མོ་ཞིག་མྱངས་ཡོད་པ་སུ་ཡིས་བསམ་མྱོང་ཡོད་ཨང་། རྒྱ་གར་ཡུལ་གྱི་ཁྲོ་སླང་ཆེན་པོ་ཞིག་བོད་དུ་དྲངས་པ་ལ་ཧ་ཅང་ཆེ་དྲག་པས་དུམ་བུར་འགར་གཏུབ་ཅིང་། འདོ་རིག་རྟ་ཕོར་བརྟེན་ནས་བོད་དུ་སླེབས་རྗེས་སླར་ཡང་ལས་སྣོས་བྱས། འདི་རིག་རྟ་ཕོའི་དྲིན་གྱིས་སྐྱ་སེར་ཀུན་ལ་ཇ་བསྲུབས་མའཐུང་བའི་སྐལ་བ་ལྡན་པར་གྱུར”ཞེས་བརྗོད་པ་ལས་རྩོམ་པ་པོ་ཡིད་སེམས་གཏིང་ནས་འདོ་རིག་རྟ་ཕོ་ལ་བཅངས་པའི་བརྩེ་སེམས་མངོན་པར་སྙམ།
བཞི། སློབ་གསོའི་མཐོང་སྣེ་ནས་སློབ་གསོའི་ལྟ་ཚུལ་མངོན་སྟངས།
       དེ་ཡང«འདོ་རིག་རྟ་ཕོ»ཡི་རྩོམ་པ་པོ་མོ་རང་ནི་དགེ་རྒན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། བུ་ཕྲུག་གཉིས་ཀྱིཨ་མ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པས། དུས་རྒྱུན་གྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུ་རྟག་པ་རང་གི་སློབ་བུ་དང་བུ་ཕྲུག་ལ་སློབ་གསོ་གཏོང་བའི་ལས་ཀ་དང་འབྲལ་ཐབས་མེད་པ་ནི་སྨྲས་མ་དགོས། དེ་ཡང་རྩོམ་པ་པོས་དེབ་ཏུ་རྟག་པར་རང་ཉིད་དགེ་རྒན་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་རིག་པའི་འདབ་ལག་རྒྱས་ཤིང་ལང་ཚོའི་སྐྱེས་སྟོབས་སྨིན་པའི་རང་གི་སློབ་བུ་དག་གི་མིག་ལས་མངོན་པའི་སེམས་ཀྱི་སྐྱོ་སྣང་དེ་མཐོང་མི་བཟོད་པ་དང་འུ་ཐུག་དང་ཁ་ཕྱོགས་མི་རྙེད་པའི་ཡིད་སེམས་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་སེམས་ཚོར་དེ་ཉན་མི་བཟོད་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་སེམས་ཁུར་དང་། རང་ཉིད་ལོ་མང་རིང་ལ་དགེ་རྒན་བྱས་པའི་ཉམས་མྱོང་ལས་སློབ་མའི་རྒྱུད་ལ་ཤེས་བྱ་ཁོ་ན་གནང་བ་ལས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བ་ནི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་དང་། གང་ཞིག་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་མ་ཉམས་ན་གཞན་དག་རིམ་གྱིས་སྒྲུབ་ཆོག་ཅེས་བཤད་པ་ནི་དགེ་རྒན་ཞིག་གིས་སློབ་གསོའི་བདེན་པ་མཐོང་བའི་སྐད་ཆ་རུ་བསམ། གཞན་མོ་རང་གིས་དེབ་ཏུ་བཀོད་པའི་རྟ་མཆོག་དང་འབྲེལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་དེ་དག་ནི་བསྐལ་པ་སྟོང་གི་ནོར་བུ་བཞིན་རང་གི་སྙིང་ཉེ་བའི་སློབ་བུ་ཚོར་གནང་དགོས་པའི་མན་ངག་དང་། སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་འཕེལ་བའི་སྨན་མཆོག་ཏུ་ངོས་བཟུང་ཡོད་ཅེས་བཤད་པ་ནི་མོ་རང་གི་སློབ་གསོའི་ཐབས་ལམ་བཟང་པོ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་། ད་དུང་། མོ་རང་ཨ་མ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་རྟག་པར་རང་གི་བུ་ཕྲུག་ལ་སློབ་སྦྱོང་གི་ཐད་ནས་གཟེངས་བསྟོད་དང་སྐུལ་མ་གནང་བའི་ཐབས་བཀོལ་སྟངས་དང་། ཕ་མས་བུ་ཕྲུག་ལ་ཁས་བླངས་པ་དང་བུ་ཕྲུག་གི་བསམ་པ་དང་འདོད་ཐོག་ལྟར་དོན་གང་དེ་མཐར་འཁྱོལ་བ་བྱས་པ་སོགས་ནི་ཕ་མས་བུ་ཕྲུག་ལ་སློབ་གསོ་གཏོང་བའི་མིག་དཔེར་རུང་བ་མཐོང་ངོ་། །