རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་འཇུ་སྐལ་བཟང་གི་སྙན་ངག་བརྩམས་ཆོས་དག་ལ་མངོན་པར་གསལ་བའི་སྐད་ཆའི་ཁྱད་ཆོས་དང་སྒྱུ་རྩལ་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པ་མ་ཟད།ཁོང་གི་འགྱུར་ཁུག་འཁྲུག་ཆ་དོད་པོ་དང་དམིགས་བསལ་གྱི་ཐ་སྙད་བཀོལ་སྟངས་སོགས་ཀྱིས་ཀློག་པ་པོའི་ཡིད་ཀྱི་དང་བ་དྲངས་ཡོད།ང་ཚོས་འཇུ་སྐལ་བཟང་གི་སྙན་ངག་ཀློག་སྐབས་ཁོང་གིས་གནའ་རབས་མགུར་མའི་འགྱུར་ཁུག་དང་།མེ་ལོང་མ་ཡི་ཚིག་རྒྱན།དམངས་ཕལ་པའི་སྐད་ཆ་བཅས་སྤེལ་མར་སྤྱད་ནས་སྐབས་དེའི་རྩོམ་པ་པོ་གཞན་གང་དང་ཡང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་མངོན་ཡོད།རྩོམ་འདི་རུ་རྩོམ་པ་པོ་འཇུ་སྐལ་བཟང་གི་སྙན་ངག་བརྩམས་ཆོས་ལས་དཔེར་མཚོན་དུ་འོས་པ་སྐོར་ཞིག་གཞིར་བཟུང་ནས།དེ་དག་གི་སྐད་ཆའི་ཁྱད་ཆོས་དང་སྒྱུ་རྩལ་ཁྱད་ཆོས་ལ་ཕྱོགས་བསྡོམས་དང་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་འདུག...

ཁོའི་སྙན་ངག་ལ་བསམ་བློ་དང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཕྱོགས་གཉིས་ནས་དཔྱད་པ་ཙམ་བཏང་བ་ཡང་།ཕྱིའི་སྣང་ཚུལ་ཙམ་ལས་སྙན་རྩོམ་ནང་ངོས་ཀྱི་མཛེས་པ་དངོས་འཛིན་མ་ཐུབ་པ་ཡང་ཕངས་སེམས་ཀྱི་གནས་ཤིག་ཡིན།གང་ལྟར་ཡང་ཁོའི་སྙན་ངག་གསར་རྩོམ་གྱི་བགྲོད་ལམ་མདོར་དྲིལ་ནས་བཤད་ན།དེ་ནི་ཕྱིར་རྟོག་དང་འཚོལ་སྙེག་གི་ལམ་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།རྗེས་སུའང་གཅན་མེ་སྟག་གིས་ཕྱིར་རྟོག་དང་འཚོལ་སྙེག་གི་ལམ་བུའི་ཁྲོད་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྙན་ངག་ལ་གཡུར་དུ་ཟ་བའི་འབྲས་བུ་ཞིག་བླངས་ནས།ང་ཚོའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་སྐྱེད་ཚལ་ཁྲོད་སྔར་མེད་ཀྱི་བཀྲག་མདངས་གསར་བ་ཞིག་སྣོན་ཐུབ་པར་རེ་བ་སྙིང་ནས་འཛིན།...

སྤྱིར་འགྱུར་རྩོམ་འདིས་མཚོན་པའི་མཁས་དབང་འགྱུར་མེད་ལགས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བའི་ལུའུ་ཞུན་གྱི་རྩོམ་དག་ལ་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་འབུལ་བཞིན་མཆིས་ཤིང་།ཁོང་གི་འགྱུར་ལ་ལུའུ་ཞུན་གྱི་རྩོམ་ཉམས་དངོས་གནས་པ་མཐོང་ཐུབ་ཅེས་གདེང་འཇོག་ཀྱང་མཛད་བཞིན་ཡོད་པས་ཁོ་བོས་འདིར་མ་ཎི་ཟློ་བ་ལྟ་བུའི་ནེ་ཙོའི་རྣམ་ཐར་སྐྱོང་དགོས་དོན་མེད་མོད།ཁོང་གི་འགྱུར་དག་ལ་དེང་རབས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དང་སྦྱར་ནས་དཔྱད་པའི་ཚེ་ཡང་གའུ་ཁ་སྦྱོར་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་མངོན།...

དཔྱད་རྩོམ་འདིར་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་གྲགས་ཅན་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོའི་མགུར་གླུ་དང་ཆིན་རྒྱལ་རབས་སྐབས་ཀྱི་སྙན་ངག་པ་ཆེན་མོ་ན་ལན་རོང་རོས་བརྩམས་པའི་ན་ལན་སྙན་ཚིག་གཉིས་འབྱུང་སའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་གི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་ལྗོངས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་ཏེ།རྩོམ་པ་པོ་གཉིས་ཀའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་དང་གོ་གནས་ཀྱི་འཆིང་རྒྱ་དང་།བརྩེ་དུང་དང་གཉེན་སྒྲིག་གི་བར་ཆད།སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བསམ་བློའི་ཤན་ཤུགས་ཐེབས་ཡོད་པ་བཅས་གསུམ་ལ་གཤིབ་བསྡུར་བྱས་ཡོད།...

རྒྱལ་ཡོངས་བོད་ཀྱི་སྒྲུང་ཐུང་འགྲན་སྡུར་སྐབས་བཞི་པའི་སྟེང་བྱ་དགའ་ཐོབ་པའི་བརྩམས་ཆོས་དག་དཔེ་བྱས་ནས་དུས་སྐབས་གསར་པའི་བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་རྩོམ་པ་པོ་གསར་རྩོམ་ལ་འཇུག་ལུགས་ཐད་དཔྱད་ན་ཁྱད་ཆོས་འགའ་མཆིས་ཏེ།སྐད་ཆར་སྙན་ངག་གི་རྒྱན་གྱིས་སྤྲས་པའི་རྩོམ་རིག་རང་བཞིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་དང་།དོན་བརྗོད་བྱེད་སྟངས་ཕྱི་དོན་དང་ནང་བཅུད་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ།མི་གཤིས་ཀྱི་བརྡབ་གསིག་ལས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་བཅས་སོ།།...

ལྷ་བྱམས་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ཞིག་ཡིན་ཚེ་ངེས་པར་དུ་བལྟ་ཀློག་ཅིག་བྱ་དགོས་སྙམ་ནས་ན་ནིང་ལོར་སྐྱེ་རྒུ་གྲོང་ཁྱེར་ནས་དེབ་རྒན་ཞིག་ལ་ཡོན་ཆེན་ཞིག་བྱིན་ཏེ་བླུས་ནའང་།ད་བར་དུ་དཔེ་དེབ་ཚོའི་བར་གསེང་དུ་གྲགས་འགུལ་ཅི་ཡང་མེད་པར་ལུས།ཉིན་འདི་དག་ལ་དབྱར་གནང་དུ་ཁེལ་བས།ཡུལ་འཁྱམ་ཐེངས་ཤིག་ཞིག་ནས་དེབ་འདིར་ཐེངས་ཤིག་མཇུག་པར་བྱས།འདི་ནི་ངའི་དབྱར་གནང་གི་ཡུལ་འཁྱམ་གཉིས་པ་ཡིན་ཞེས་ལབ་ཀྱང་ཆོགའོ་རེད་གཤམ་དུ་ཚིག་སྣ་ཧ་ཅང་བསྡུས་དྲགས་པས་ཀློག་ཀྱང་དཀའ་བ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུག་ཡོད་ལས་ཆེ་ནའང་ད་ནི་དེ་ཙམ་ཡིན།ཁྱེད་ཀྱི་དུས་ཚོད་འཕྲོ་བརླག་མི་འགྲོ་བར་སྨོན།...

དེང་གི་དུས་འདིར་སྦྲེལ་འཕྲིན་དྲ་རྒྱའི་ལག་རྩལ་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞིང་རིམ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་གདལ་དུ་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས་མི་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བ་ལའང་སྟབས་བདེ་མང་པོ་སྐྲུན་ཡོད།ཡིན་ནའང་མི་རྣམས་ཀྱིས་དྲ་རྒྱའི་སྟེང་ཆ་འཕྲིན་བརྒྱུད་གཏོང་བྱེད་པའི་དུས་མཚུངས་སུ་འགྲན་སློང་རབ་དང་རིམ་པ་ལྷགས་ཡོད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ཐད་ལའང་མི་མངོན་པའི་འཇིགས་སྐུལ་མང་པོ་བསླངས་བཞིན་ཡོད།རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་དྲ་རྒྱའི་དྲག་ཤུགས་འཇིགས་སྐུལ་སྒྲ་བརྙན་གྱི་གོ་དོན་དང་ཡོང་ཁུངས།ཁྱད་ཆོས།གནོད་འཚེ།དེ་མིན་འབྲེལ་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་གྱི་གཞི་འཛིན་ས་བཅས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་རགས་ཙམ་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད།དྲ་རྒྱའི་དྲག་ཤུགས་འཇིགས་སྐུལ་གྱི་སྒྲ་བརྙན་བརྒྱུད་གཏོང་བྱེད་པའི་ཁྲིམས་འགལ་བྱ་སྤྱོད་ལ་ཇི་ལྟར་སྔོན་འགོག་ཚོད་འཛིན་བྱ་དགོས་པའི་སྐོར་གླེང་ཡོད།...

རྩོམ་འདིར་ས་པཎ«མཁས་འཇུག»ནི།བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་རིག་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཏུ་གོ་གནས་གལ་ཆེན་ཟིན་པའི་གནའ་དཔེ་ཡིག་ཆ་འགངས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་།དེས་བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་སྙན་ངག་རིག་པ་འཕེལ་རྒྱས་སུ་ཕྱིན་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་དུ་སྔ་རྗེས་ཕྱི་སྐྱོང་གི་ཕན་ནུས་གལ་ཆེན་ཐོན་ཡོད་ཅིང་།བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མ་ལག་གསར་བ་ཆགས་པར་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་བཏིངས་ཡོད་ཚུལ་སྐོར་བརྗོད་ཡོད།...

དཔྱད་རྩོམ་འདིར“རྩོམ་རིག་བོད་ལྗོངས”ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀུན་ནས་ཚང་བའི«གད་སྙིགས»ཀྱི་བརྗོད་བྱ་ནས་རྣམ་པའི་བར་དུ་དབྱེ་ཞིབ་མཛད་དེ།དེང་གི་དུས་རབས་སུ་གྲོང་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པའི་འཇིག་རྟེན་ལ“འཇིག་རྟེན་ཆོས་བརྒྱད”ལས་འདས་པའི་ཆོས་གཞན་གྱིས་བསླད་པའི་ཉམ་ཉེས་བསྟན་པ་དང་།ཉམ་ཉེས་དེའི་འབྱུང་རྩ་སྔོག་འདོན་བྱས་ཏེ་ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་གིས་བོད་མིའི་ཕུགས་བསམ་དང་མི་ཆོས་ཀུན་སྤྱོད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ཐེབས་ཚུལ་གླེང་བའི་ཞོར་དུ་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་སྐོར་ཞིག་ཀྱང་བརྗོད་ཡོད།...

བོད་ཀྱི་ཡིག་ངག་གི་རྩོམ་གང་ཡིན་ནའང་ཧ་ཅང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཆུ་གཏེར་གྱི་ཀློང་ཡངས་པོ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་སྨོས་ཅི་དགོས།དེ་བས་དེ་གཉིས་ལ་སོ་སོར་བྱེ་བྲག་གི་དབྱེ་བ་ག་འདྲ་ཡོད་པ་དང་།ཡང་ན་དེའི་དབྱེ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བྱ་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་བ་དེའང་ཤིན་ཏུ་ངལ་བར་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན།ལོ་གཅིག་གི་སྔོན་དུ།ཕྲན་གྱིས་མཆོད་མེ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དྲ་བའི་དྲ་ངོས་གསར་པ་ཇུས་འགོད་བྱེད་སྐབས།བོད་ཡིག་ཏུ་བྲིས་པའི་རྩོམ་སྣ་ཚོགས་རྩོམ་ལུས་མི་འདྲ་བར་དྲ་བའི་ལེ་ཚན་དུ་དགར་སྐབས་ཏག་ཏག་དེ་འདྲའི་ཚོར་བ་བྱུང་།...