《གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》སྐོར་ལ་ཅུང་ཙམ་དཔྱད་པ།
རྩོམ་པ་པོ།:ས་དཀྱིལ·སངས་རྒྱས་ཚེ་རིང༌།
ཡོང་ཁུངས།:མཚོ་སྔོན་པོ་དྲ་བ།
དུས་ཚོད།:2013-07-23 10:19:00
ཀློག་གྲངས།:
བཞི་བ། བསམ་བློའི་ནང་དོན་དང་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་སྐོར།
《གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》འདི་ནི་མདོ་སྨད་རེབ་གོང་ས་ཆའི་ཁྱིམ་པ་བའི་འཚོ་བ་དངོས་བརྗོད་བྱར་བཟུང་ནས་བརྩམས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན་དེ་སྐབས་དེའི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་འཚོ་བར་གཞོལ་ཆེ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད། བསམ་བློའི་ནང་དོན་གྱི་ཆ་ནས་ཕྱོགས་ཆེ་བ་འཇིག་རྟེན་པའི་མི་ཆོས་སྐྱོང་ལུགས་དང་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་འཇུག་ཚུལ་བཅས་རིགས་གཉིས་སུ་བསྡུ་ཆོག་ཅིང༌། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་སྐོར་ནས་ཡུལ་སྐད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཤུགས་ཆེ་ཞིང༌། ཚིག་རྒྱན་སྦྱོར་སྟངས་བབ་ཆགས་པ། སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་བྱས་པ་གསོམ་ཉམས་ལྡན་པ། སུན་འབྱིན་གྱི་རང་བཞིན་རྣོ་ངར་ཆེ་བ། གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རང་བཞིན་གནད་དུ་འཁེལ་བ་སོགས་ཁྱད་ཆོས་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལྡན་ཡོད།
གཅིག བསམ་བློའི་ནང་དོན་སྐོར།
(1)མི་ཆོས་སྐྱོང་ལུགས་ལ་གཞོལ་ཆེ་བ།མི་ཆོས་སྐྱོང་ལུགས་ནི་བསླབ་བྱ་འདིའི་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ཞིག་སྟེ། བསླབ་བྱ་འདིའི་ནང་དུ་ཚེ་ལོ་རང་གི་སྔོན་ཆད་ཀྱི་འཚོ་བའི་མྱོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བོ་རྒན་དར་གཞོན་གསུམ་རྣམས་ལ་ཁ་ཏ་དང་སློབ་གསོ་གནང་ཡོད། དཔེར་ན། ཕོ་གསར་རྣམས་ལ།“དེ་མ་བྱེད་དེང་རབས་ཕོ་གསར་ཚོ། །བརྩི་དགོས་ནོ་ལོ་ལོན་རྒན་པོ་རེད། །ནང་དགོས་སུ་དྲིན་ཆེན་ཕ་མ་རེད། །”ཞེས་དང༌།“ཡང་ཕ་མ་ཡོད་ན་བརྩི་བཀུར་བྱོས། །ཡུལ་དྲིན་ཆེན་ཕ་མའི་དྲིན་ལན་འདི། །དུས་ནམ་ཡང་རང་གི་ཤེས་དགོས་གི །འདི་ཕོ་གསར་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་ཟུངས། །”ཞེས་བཀོད་ཡོད་ཅིང༌། འདིའི་ནང་དུ་ཕོ་གསར་རྣམས་ལ་རང་གི་ཕ་མ་གཙོ་བྱས་ཏེ་ལོ་ལོན་རྒན་པོ་རྣམས་ལ་བརྩི་བཀུར་དང༌། སྒོས་སུ་རང་གི་ཕ་མའི་དྲིན་ལན་མི་བརྗེད་པར་དེ་ལ་གཉོར་སྐྱོང་ལེགས་པོ་བྱེད་དགོས་པ་ནི་བུ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱི་འོས་འགན་ཡིན་པ་བརྗོད་ཡོད།
བུ་མོ་དང་མནའ་མ་རྣམས་ལ། “ཁྱོས་གཞན་བློ་འབབ་པའི་ལས་ཀ་ལས། །ཁྱོད་དར་དཀར་འདྲ་གི་འཇམ་རྒྱུད་དགོས། །ཡང་བལ་ཐིག་འདྲ་གི་ལྷོད་ཤ་དགོས། །རླུང་གཡུག་མ་འདྲ་གི་སེམས་རྒྱ་དགོས། །དཀར་འོ་མ་འདྲ་གི་སེམས་རྒྱ་ དགོས། །ནང་ཁྱིམ་མི་ཀུན་ལ་བྱམས་བརྩེ་བྱོས། །”ཞེས་དང༌།“ཡུལ་ཕ་ལོ་མགོ་ཡི་ཞྭ་བཞིན་བརྩིས། །ཡང་སེམས་མ་མ་སྡུག་མ་གནོད་ད། །འདི་དེང་སང་ཕལ་ཆེར་དེ་འདྲ་རེད། །དེ་མནའ་མ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་ཟུངས། །”ཞེས་བཀོད་ཡོད་ཅིང༌། འདིའི་ནང་དུ་དེང་གི་བུ་མོ་དང་མནའ་མ་རྣམས་ལ་རང་གི་ཕ་མར་བརྩི་བཀུར་དང༌། ནང་མི་ཐམས་ཅད་ལ་མཐུན་སྒྲིལ་བྱེད་དགོས་ཤིང༌། རང་ཉིད་ཀྱི་གཤིས་རྒྱུད་དེ་དར་དཀར་ལྟར་འཇམ་ཞིང་སེམས་རྒྱ་ཆེ་བ། ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་བློ་སེམས་དཀར་བ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་བསྟན་ཡོད།
རྒན་པོ་རྣམས་ལ།“ལོ་ལོན་ནས་བརྒྱད་ཅུར་བུད་དུས་སུ། །ཁ་བཀོད་པ་མ་འཐེན་ལོ་ལོན་ཚོ། །ཁ་བཀོད་པའི་ས་ནས་ལོངས་སོང་ཟིག །ཁྱོད་ཁ་རིན་བརྩི་གི་མ་འདུག་ར། །ཕ་དྲིན་ཆེན་སེམས་ན་མེད་དུས་གི །ཁྱོས་ཁ་རིན་བརྩི་རུང་དོན་མེད་རེད། །ཚིག་ཁ་ལོག་བརྒྱབ་ན་རང་སྡུག་རེད། །ཡང་ཁ་ཚེགས་མ་མང་ལོ་ལོན་ཚོ། །ཁྱོད་ཁ་ཡ་བྱས་ནོ་གསོ་ནི་བྱོས། །ཁ་བཀོད་པ་མ་མང་ལོ་ལོན་ཚོ། །ཁྱོད་གོ་ཁ་ཐེམ་ནོ་དགའ་ནི་བྱོས། །ཡང་ཕོ་ཚོ་མ་མཐོ་ལོ་ལོན་ཚོ། །ཁྱོད་ཕོ་བ་རྒྱགས་ན་དགའ་ནི་བྱོས། །ཡང་ཚིག་ལོག་མ་རྒྱག་ལོ་ལོན་ཚོ། །ཁྱོད་ཚིག་བརྩི་བྱས་ན་དགའ་ནི་བྱོས། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་འཁོར་བ་འདི། །སྐྲ་ནག་པོའི་དུས་སུ་མ་འགྲུབ་ན། །མགོ་དཀར་བོར་ལོག་དུས་གང་ནས་འགྲུབ། །ཚེ་འདི་ནས་ཡུན་རིང་འདུག་ཁོམ་མེད། །འདི་ལོ་ལོན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་ཟུངས། །”ཞེས་བཀོད་ཡོད་ཅིང༌། འདིའི་ནང་དུ་ལོ་ལོན་རྒན་པོ་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བོ་རྒན་གཞོན་དར་གསུམ་གྱི་གཤིས་རྒྱུད་དང་སྦྱར་ཏེ། ཚེ་འདིའི་འགྲོ་ལུགས་དང་ཁྱིམ་མི་ཕན་ཚུན་བར་གྱི་མཐུན་འཇུག་སོགས་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་སྐྱོང་ལུགས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་རྣམས་སློབ་གསོ་གཏོང་བའི་ཚུལ་དུ་བརྗོད་ཡོད།
མདོར་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་ཆོས་སྐྱོང་ལུགས་འདི་ནི་བསླབ་བྱ་འདིའི་བསམ་བློའི་ནང་དོན་སྤྱིའི་བླ་སྲོག་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་ལ། འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བའང་མི་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིའི་ཀུན་སྤྱོད་དང་ནང་གི་སེམས་གཤིས་ལ་འབྲེལ་ཡོད་པས། ཕྱི་རབས་གསར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་ཉེས་བླང་དོར་གྱི་ལས་དེར་ཇི་ལྟར་འཇུག་ཚུལ་སོགས་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་བསླབ་བྱ་ཇི་སྙེད་ཅིག་གནང་ཡོད་ཅིང༌། འདི་ལ་སློབ་གསོའི་རང་བཞིན་ཤུགས་ཆེ་བའི་རིན་ཐང་ཆེས་ཆེར་ མངོན་ནོ། །
(2)ལྷ་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློ་མངོན་པར་གསལ་བ།
དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློ་ནི་བསླབ་བྱ་འདིའི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་འཁོར་བ་ལ་སྙིང་བོ་མེད་པའི་གནས་ལུགས་བརྗོད་ནས་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞོལ་དགོས་པའི་བསམ་བློ་བསྟན་ཡོད། དཔེར་ན། “ཁྱོད་སྐྱེས་པ་སྔོན་མར་ཚོགས་བསགས་པས། །ཚེ་འདི་ནས་མི་ལུས་ལོན་པ་རེད། །སྐྱེས་སྔོན་མས་བསགས་པའི་འབྲས་བུ་རེད། །”ཞེས་ནང་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བ་བརྗོད་སྙིང་དུ་བཟུང་སྟེ། ཚེ་འདི་ནས་མི་ལུས་པ་བླངས་པ་འདི་ཡང་སྐྱེ་བ་སྔ་མས་ཚོགས་བསགས་དགེ་སྒྲུབ་ལས་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད། “བསགས་པའི་བསགས་པའི་རྒྱུ་ལ་སྙིང་བོ་མེད། །རྒྱུ་མི་རྟག་རྩྭ་མགོའི་ཟིལ་བ་འདྲ། །དེ་སྔ་དྲོ་ཡོད་ལ་ཕྱི་དྲོ་མེད། །བསགས་བསགས་ནོ་སྦྲང་མའི་སྦྲང་རྩི་འདྲ། ། རང་ཟ་དབང་མེད་པར་གཞན་གྱིས་འཕྲོག །”ཅེས་པ་ལས་རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་ནི་རྩྭ་མགོའི་བསིལ་བ་ལྟར་སྔ་དྲོ་ཡོད་ཀྱང་ཕྱི་དྲོར་མེད་པའི་དཔེ་ལྟར་མི་རྟག་པ་ཡིན་པས། རྒྱུ་ནོར་གསོག་པ་ནི་སྙིང་བོ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་བསམ་བློ་མཚོན་ཡོད།
“ཚོང་ཆེན་བརྒྱབ་ནས་མནའ་ཆེན་ཟ་ནི་ཚོ། །ཕྱི་མར་སོང་ན་དམྱལ་བར་སྐྱེ་རྒྱུ་རེད། །མཁས་པ་ཕལ་ཆེར་རྒྱུ་བ་འཁྱོག་ནི་གི །ཕྱི་མར་སོང་ན་གླེན་པའི་སྐྱེས་རྒྱུ་རེད། །དཔའ་བོ་ཕལ་ཆེར་ཞེ་སྡང་ཆེ་ནི་གི །ཕྱི་མར་སོང་ན་མགོ་ལུས་གཏུབ་རྒྱུ་རེད། །ཕྱུག་པོ་ཕལ་ཆེར་རྒྱུ་དམར་ཆེ་ནི་གི །ཡི་དྭགས་བཀྲེས་སྐོམ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་རྒྱུ་རེད། །”ཅེས་པ་ལས་མི་གཞན་ལ་སླུ་བྲིད་ དང་མགོ་སྐོར་གཏོང་མཁན་རྣམས་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བ། ཞེ་སྡང་ཆེ་བ་དང༌། ཕྲག་དོག་བྱེད་མཁན། སེར་སྣ་ཅན་རྣམས་ཕྱི་ མའི་ཡུལ་གྱི་མགོ་ལུས་གཏུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཡི་དྭགས་བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་ལྟ་བ་བསྟན་ཡོད། “ཁ་མ་ཎི་བཏོན་ནོ་རང་དོན་རེད། །ལག་ལས་ཀ་ལས་ནོ་གཞན་དོན་རེད། །”ཞེས་དང༌།“མ་ཎི་བཏོན་ན་ཕྱི་མའི་ཚོང་རྟེན་ཡིན། །ཕྱག་སྐོར་བྱས་ན་ལུས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་འདག །ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་མེད་ནོ་ཚོགས་བསགས་ཡིན། །”ཞེས་དང༌། “སྐྱིད་མི་ཚེ་འདི་ན་ཡོད་དུས་གི །ཁ་མ་ཎི་ཆ་རེ་འདོན་དགོས་གི །ཆོས་དགེ་བ་རེ་རེ་བཅའ་དགོ་གི །ལས་མི་དགེ་བཅུ་བོ་སྤང་དགོ་གི །གན་ཕྱི་མའི་ཡུལ་གྱི་འགྲོ་ལམ་དེ། །གསོན་འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་མ་བཅོས་ན། །ད་མི་ལུས་བླངས་ནོ་དོན་གོ་ཆུང༌། །”ཞེས་པ་ལས། མ་ཎི་འདོན་པ་ནི་རང་དོན་ཡིན་པ་ལས་གཞན་དོན་མིན་པ། མ་ཎི་བཏོན་ན་ཚེ་ཕྱི་མར་ཚོང་རྟེན་ལྟ་བུའི་གྲོགས་དན་བྱེད་ཐུབ་པ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་དང་སྐོར་བ་བྱས་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་འདག་ཐུབ་ པ། ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་འདིའང་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཚོགས་བསགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་བརྗོད་དེ། ཚེ་འདི་ན་ཡོད་དུས་མི་དགེ་བཅུ་བོ་སྤངས་ནས་མ་ཎི་ཁ་ཏོན་བྱེད་པ་དང༌། ལྷ་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བ་མང་དུ་མ་བསྒྲུབ་ན་རང་གི་ མི་ལུས་འདི་ཡང་དོན་སྙིང་ཆུང་བ་སོགས་ནང་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློ་དང་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ལྟ་བ་ཤུགས་དྲག་གིས་དྲིལ་སྒྲོག་བྱས་ ཡོད་ལ། དོན་གྱི་ཤུགས་ནས་ཡུལ་མི་རྣམས་སྡུག་སྤོང་དགེ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལས་བརྩོན་ནས་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་འཇུག་པའི་སྐུལ་ མའང་བཏང་ཡོད།
གཉིས། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་སྐོར།
(1)ཡུལ་སྐད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཤུགས་ཆེ་བ།
ངག་རྩོམ་སྤྱི་ལ་ཡུལ་སྐད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཤུགས་ཆེ་བ་ནི་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། 《གནའ་རྒྱ་ ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》འདི་ལའང་ཡུལ་སྐད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད། དཔེར་ན། “ཁྱོད་བར་དོའི་མཚམས་ལ་ཐོན་དུས་གི ། ཁྱོད་གར་འགྲོ་རང་དབང་མེད་དུས་གི །”ཞེས་པ་དང༌།“གན་གཟའ་ར་གཟུར་རེ་ལངས་ནོ་ལྟོས། །”“ཁྱོད་ཁ་ཡ་བྱས་ནོ་གསོ་ནི་བྱོས། །ཁྱོད་གོ་ཁ་ཐེམ་ནོ་དགའ་ནི་བྱོས། །”“ཁྱོད་གོ་རྒས་བུ་མོ་གོ་མེད་ཚོ། །”“ཁྱོས་ཁ་རིན་བརྩིས་རུང་དོན་མེད་རེད། །”“ཁྱོད་ཟེད་ལེ་ཟེད་ལེ་སྒོར་ཅིག་བུད། །ཁྱོད་ལིང་ངེ་ལིང་ངེ་ནང་ལ་ཡོང༌། །”“མཁས་པ་ཕལ་ཆེར་རྒྱུ་བ་འཁྱོག་ནི་གི །”ཞེས་པ་ལས། “ཐོན་དུས་གི”“མེད་དུས་གི”“ཁ་ཡ་བྱས་ནོ”“གོ་མེད”“གན་གཟའ་ར་གཟུར་རེ”“གསོ་ནི་བྱོས” “ཁྱོད་གོ་ཁ་ཐེམ་ནོ”“ ཁྱོས་ཁ་རིན་བརྩིས་རུང”“ཟེད་ལེ་ཟེད་ལེ”“ ལིང་ངེ་ལིང་ངེ”“རྒྱུ་བ་འཁྱོག”སོགས་ཨ་མདོ་རེབ་གོང་ས་ཆའི་ཡུལ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཅིག་བསྲེས་ཡོད་པས། འདི་ལ་སྐྱོན་ཡོན་གཉིས་ཀྱི་ཆ་ལྡན་ཏེ། ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ནས་བརྗོད་ན། ཨ་མདོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡི་གེ་ཤེས་པ་དང་མི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀློག་པ་དང་ཉན་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་གོ་སླ་ཞིང༌། ཡུལ་སྐད་དེ་དག་གིས་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་སྙིང་དང་རྩོམ་ཉམས་འབུར་དུ་ཐོན་པར་གཞན་དང་མི་མཚུངས་པའི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཐོན་ཡོད། སྐྱོན་གྱི་ཆ་ནས། བོད་ཁུལ་སྤྱིའི་སྐད་ལུགས་ཀྱི་དབང་གིས་ཨ་མདོ་བ་ཕུད་པའི་བོད་མི་གཞན་དག་གི་སྣང་ངོར་ཡུལ་སྐད་དེ་དག་གིས་རིག་རྩོམ་གྱི་སྐད་ཆ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གཏོང་རྒྱུར་ཕར་ཞོག དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་རྩོམ་སྤྱིའི་ནང་དོན་རྟོགས་པ་ལ་བཀག་འགོག་ཐེབས་ཡོད་པར་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་སྤྱི་སྐད་གཅིག་གྱུར་བྱེད་པ་ལའང་གནོད་སྐྱོན་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐེབས་འདུག་པར་སྙམ།
(2)ཚིག་རྒྱན་སྦྱོར་སྟངས་བབ་ཆགས་པ།
བསླབ་བྱ་འདིའི་ཚིག་རྒྱན་སྦྱོར་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས། དཔེརྒྱན་དང་གཟུགས་རྒྱན་གྱི་མཚོན་ཐབས་སྤྱོད་ཡོད་པས། ཚིག་རྒྱན་སྦྱོར་སྟངས་བབ་ཆགས་ཤིང་ཡིད་འགུག་གི་ནུས་པ་ལྡན་ཡོད། དཔེར་ན། འདིའི་ནང་དཔེ་རྒྱན་གྱི་ནང་གསེས་དངོས་དཔེ་ཡི་འབྲི་ཐབས་སྤྱད་ཡོད་དེ། དཔེར་ན།“རྙེད་དཀའ་བ་རི་བོང་རྭ་དང་འདྲ། །འཆི་སླ་བ་ནམ་མཁའི་གློག་དང་འདྲ། །ལོ་ལོན་ན་ལ་ཁའི་ཉི་མ་འདྲ། །”ཞེས་པ་ལས་དཔེ་ཅན་རྙེད་དཀའ་བ་དང༌། འཆི་སླ་བ། ལོ་ལོན་པ། དེ་དག་གི་དཔེ་རུ་རི་བོང་གི་རྭ་དང༌། ནམ་མཁའི་གློག་འོད། ལ་ཁའི་ཉི་མ་སོགས་བཀོད་ཡོད་ཅིང༌། ཚིག་རྐང་གི་མཇུག་ཏུ་མཚུངས་པ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ“འདྲ”ཞེས་དཔེ་རྒྱན་གྱི་ནང་གསེས་དངོས་དཔེ་ཡི་ཚིག་རྒྱན་སྤྲོས་ཚུལ་ལྟར་སྤེལ་ཡོད། ཚིག་རྒྱན་སྤྲོས་ ཚུལ་འདི་ལས་རྩོམ་པ་པོས་བརྗོད་པར་འདོད་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གྱི་ཚུལ་དུ་བཀོད་ཅིང༌།“རྙེད་དཀའ་བ་དེ་རི་བོང་གི་རྭ་དང་འདྲ་བ། འཆི་སླ་བ་དེ་ནམ་མཁའི་གློག་དང་འདྲ་བ། ལོ་ལོན་པ་དེ་ལ་ཁའི་ཉི་མ་དང་འདྲ” ཞེས་དཔེ་ཅན་དེ་མི་རྣམས་ཀྱི་མིག་གི་སྣང་ངོར་ཤར་ཐུབ་པ་ལྟ་བུའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད།
གཟུགས་རྒྱན་གྱི་འབྲི་ཐབས་ཀྱི་ཆ་ནས། “རྟ་འདོ་བ་སྐྱིད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རེད། །ལོ་སྙེ་མ་མ་རྨོས་ལོ་ཏོག་རེད། །ཆུ་གཙང་བོ་མར་ཁུའི་མཚོ་མོ་རེད། །”ཅེས་དང༌། “ངའི་ཞལ་གསུང་ཀ་ལ་པིང་ཀ་ཡིན། །སྐད་སྙན་མོ་རྗེ་བཙུན་མགུར་མ་ཡིན། ། སྐེ་གའུ་བཅོ་ལྔའི་དུང་ཟླ་ཡིན། །”ཞེས་དཔེ་ཅན་རྟ་འདོ་བ་དང༌། ལོ་སྙེ་མ། ཆུ་གཙང་བོ། ཞལ་གསུང༌། སྐད་སྙན། གའུ་བཅས་ཡིན་ལ། དེ་དག་གི་དཔེ་རུ་སྐྱིད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དང༌། མ་རྨོས་ལོ་ཏོག མར་ཁུའི་མཚོ་མོ། ཀ་ལ་པིང་ཀ རྗེ་བཙུན་མགུར་མ། བཅོ་ལྔའི་དུང་ཟླ་བཅས་བཀོད་དེ། དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་སོ་སོའི་བར་གྱི་རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པ་འབྲེལ་སྒྲ་བསྡུས་ཡོད་པས། གཟུགས་རྒྱན་གྱི་ནང་གསེས་ལས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྩོམ་ཐབས་སྤྱད་ཡོད་ཅིང༌། དཔེ་ཅན་དང་དཔེ་གཉིས་སོ་སོའི་བར་གྱི་འབྲེལ་སྒྲ་བསྡུས་པའི་དབང་གིས་དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་གཞི་མཐུན་དུ་བརྗོད་ཡོད། གོང་གི་ ཚིག་རྒྱན་སྤྲོས་སྟངས་ཀྱི་རིགས་འདི་གཉིས་ལས་བསླབ་བྱ་འདིའི་རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་མཛེས་ཉམས་བཏོད་སྟངས་བབ་ཆགས་ཤིང༌། ངག་གི་དབྱངས་རྟར་དྲངས་དུས་སྙན་འཇེབས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པར་མ་ཟད། བརྗོད་དོན་སྟོན་པ་ལའང་མཛུབ་མོས་རི་སྟོན་གྱི་དཔེ་བཞིན་རྟོགས་སླ་ཞིང་མཚར་ཉམས་ལྡན་པས། ཚིག་རྒྱན་སྦྱོར་སྟངས་འདི་ནི་བསླབ་བྱ་འདིའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་མཐོང༌།
(3)སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་བྱས་པ་གསོན་ཉམས་ལྡན་པ།
སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲིའི་ཆ་ནས་ཀྱང་གསོན་ཉམས་ལྡན་ལ་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། “ང་དེང་མ་ཚེ་ལོ་དར་དུས་གི །ལོ་བཅོ་ལྔ་ཉི་ཤུའི་དུས་ཚོད་ལ། །ངའི་ཞལ་གསུང་ཀ་ལ་པིང་ཀ་ཡིན། །སྐད་སྙན་མོ་རྗེ་བཙུན་མགུར་མ་ཡིན། །སྐེ་གའུ་བཅོ་ལྔའི་དུང་ཟླ་ཡིན། །ཕྱི་བལྟས་ན་རྨ་བྱའི་སྒྲོ་གུར་འདྲ། །མགོ་ལྦ་མོ་གློག་དམར་འཁྱུག་ འདྲ་ཡིན། །ཞོ་འོ་མ་རྒྱ་མཚོ་འཕྱུར་འདྲ་ཡིན། །རྟ་འདོ་བ་གཡུ་འབྲུག་སྔོན་མོ་ཡིན། །སྒའི་སྔ་རུ་ཉི་མ་ཤར་འདྲ་རེད། ། ཡང་ཕྱི་རུ་ཟླ་བ་ཚེས་འདྲ་རེད། །ད་སྒ་ཁོག་དགེ་འདུན་རང་བྱོན་ཡིན། །རྟ་འདོ་བ་ཞོན་ནས་རི་ཁ་མྱུལ། །རི་གང་མཐོའི་མགོ་ནས་རླུང་རྟ་བསྐྱོད། །ངའི་རླུང་རྟ་རྒྱུགས་ས་བར་སྣང་ཡིན། །ལས་དགྲ་ལྷ་འཁོར་ས་རྟ་ཐོག་ཡིན། །གོས་ཚ་རུ་གོན་ནས་ཆང་ཁ་མྱུལ། །སེམས་པའི་དགའ་ནས་སྐྱིད་པའི་གླུ་ཆུང་བླངས། །བོའུ་ཁྲ་རིང་འཁུར་རེ་རྫ་མཐའ་མྱུལ། །ངས་གཉན་པོ་ རྣམས་ཀྱི་རྔ་ཡང་བརྡུངས། །ཡང་བཙན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྟ་ཡང་དེད། །ངའི་ར་མཐའ་མགྲོན་རྟ་མང་པོས་བསྐོར། །ཡང་གོ་མཐའ་མགྲོན་པོ་མང་པོས་བསྐོར། །ཁ་ཇ་ཆང་གཉིས་ཀྱི་མཚོ་མོ་བསྐྱིལ། །ངའི་མགྲོན་པོ་མང་པོ་འུར་ལ་བསྐུར། །ཁ་ལས་ རླུང་རྟ་སྟག་སེང་ཁྱུང་འབྲུག་ཡིན། །”ཞེས་གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་གཞོན་དུས་ཀྱི་འཚོ་བའི་སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་བྱས་ཡོད། སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་འདིས་སྐྱེ་བོ་སུ་ལའང་མིག་གིས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ལྟ་བུའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་དབང་མེད་དུ་སྟེར་ནུས་པས། སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་འདི་ལྟ་བུ་ལ་མི་སུ་ཞིག་གིས་བལྟས་ཀྱང་གོ་རིམ་ཁ་གསལ་ལ་ཞིབ་ཅིང་ཕྲ་བའི་སྣང་བརྙན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་འབུར་དུ་ཐོན་ཡོད་པར་མ་ཟད། འདི་ལས་གནའ་རྒྱའི་ཚེ་ལོ་ནི་གཞོན་དུས་སུ་མི་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པའང་དངོས་སུ་མ་མཐོང་ཡང་སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་ལས་གསལ་བོར་རྟོགས་ཐུབ་པས། སྣང་བརྙན་འབྲི་བཞེངས་བྱས་པ་ཞིབ་ཅིང་ཕྲ་ལ་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད།
(4)སུན་འབྱིན་གྱི་རང་བཞིན་རྣོ་ངར་ལྡན་པ།
སུན་འབྱིན་གྱི་རང་བཞིན་རྣོ་ངར་ལྡན་པ་ནི་བསླབ་བྱ་སྤྱིའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་གཞན་ཞིག་སྟེ། བསླབ་བྱ་ འདི་ལས་དེང་དུས་ཀྱི་ཕོ་གསར་རྣམས་ཀྱི་གཤིས་སྤྱོད་ལ་དགག་རྒྱག་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ། དཔེར་ན། “ཡུལ་ཕ་མ་གཡོག་ལ་བཀོལ་སྲོལ་ལྟོས། །ཡུལ་ཕ་མ་སྒོ་ལ་ཕུད་སྲོལ་ལྟོས། །ཡང་སྐ་རགས་བྱིན་ཕྲ་བླངས་ནོ་ལྟོས། །ད་གྲི་རིང་འཕྲེད་ འདོགས་བྱས་ནོ་ལྟོས། །ཡང་འཁོར་གི་འཁོར་གི་འགྲོ་སྲོལ་ལྟོས། །ཞྭ་མོ་ཟུར་གོན་བྱས་ནོ་ལྟོས། །ཤོམ་ཆེན་ཕུ་རུང་རིང་ནོ་ ལྟོས། །ང་རྒྱལ་ཁེངས་དྲེགས་ཆེ་ནོ་ལྟོས། །བོས་ན་ཨ་ལན་རིང་ནོ་ལྟོས། །ཚིག་བཤད་ན་སྐད་མགོ་མཐོ་ནོ་ལྟོས། །རྒྱགས་བཏང་ན་རྒྱ་སྒོར་མི་ཤོང་གི །ལྟོགས་བཏང་ན་དྲ་མར་མི་ཤོང་གི །ཁྱོད་རྩྭ་གཟན་ཞིག་གི་གོང་རོལ་རེད། །ཡང་རྩམ་ཟན་ ཞིག་གི་ཞོལ་མ་རེད། །དེ་མ་བྱེད་དེང་རབས་ཕོ་གསར་ཚོ། །”ཞེས་དང༌། “ཁྱོད་ལྟོགས་ན་དྲ་མ་མི་ཐོག་ཀི །རྒྱགས་དང་ན་རྒྱ་སྒོར་མི་ཤོང་གི །ཁྱོད་རྩྭ་གཟན་ཞིག་གི་གོང་མ་རེད། །ཡང་རྩམ་གཟན་ཞིག་གི་འོག་མ་རེད། །ཚིག་བཤད་པ་ལབ་གླེང་ རྫུན་གཏམ་རེད། །ལས་ཅི་བྱས་ལྟ་བ་ལོག་པ་རེད། །ཡུལ་ཕ་མ་རིག་ན་ཁ་ལོག་རྒྱག །ནང་ཕུ་ནུ་རྣམས་ལ་ཞེ་སྡང་བཀོལ། ། ཕྱི་དགྲ་ཡ་རིག་ན་ངོ་དགའ་བྱེད། །རྒྱུད་བླ་མ་རིག་ན་དད་ལོག་བྱེད། །”ཅེས་པ་ལས་ཕོ་གསར་ཕལ་ཆེ་བའི་ཕྱིའི་བྱ་སྤྱོད་དང་རང་གཤིས་ངོ་མ་དེ་སྦ་གསང་མེད་པར་སུན་འབྱིན་བྱས་ཏེ། སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་ནང་གི་ལེགས་ཉེས་དྲང་ལྡོག་གི་ཉམས་མྱོང་རྣམས་སྤྱི་སྡོམ་མཛད་ནས་བཟང་པོ་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ལེན་བྱེད་པ་དགོས་པ་དང༌། ངན་པ་མ་རབས་ཅན་གྱི་སྐྱོན་ཆ་འདོར་དགོས་པ་བསྟན་ཡོད་པར་མ་ཟད། དོན་དངོས་གཞིར་བཟུང་ནས་སྤང་བླང་གི་གནས་ལུགས་གསལ་བོར་བརྗོད་ཡོད་པས་སློབ་གསོ་དང་བསླབ་བྱའི་ནུས་པ་ཆེས་ཆེར་ལྡན་འདུག
(5)གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རང་བཞིན་གནད་དུ་ཁེལ་བ།
བསླབ་བྱ་འདིའི་ནང་དུ་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ནང་དོན་ཡང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བཀོད་འབྲི་བྱས་ཡོད་དེ། དཔེར་ན།“མུག་ནག་ཕྱི་མའི་ཡུལ་ལ་སོང་དུས་གི །དཔའ་ཡོད་ཀྱང་དཔུང་པ་ངོམ་ས་མེད། །རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་ཁྱད་ཆོས་རྒྱག་ས་མེད། །ཡང་འཆི་བདག་བདུད་ལ་ངོ་ཡ་མེད། །”ཅེས་དང༌། “ཕྱུག་པོས་སྲོག་ལ་ཉོ་ཐབས་མེད། །”ཅེས་པ་ལས་མི་སུ་ཞིག་ཡིན་རུང་ཕྱི་མའི་ཡུལ་དུ་རང་ཉིད་ལ་དཔའ་ཡོད་ཀྱང་དཔའ་རྟགས་ངོམ་ས་མེད་པ་དང༌། རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ས་མེད་པ། གཤིན་རྗེའི་རྒྱལ་པོ་ལ་ངོ་ཡ་བྱེད་པ་སོགས་དཔེ་མི་སྲིད་ཅིང༌། ཕྱུག་པོར་རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་རི་རབ་ཀྱི་གཏོས་དང་མཉམ་ན་ཡང་འཆི་བདག་གི་ལག་ནས་སྲོག་དེ་ཉོ་ཐབས་མེད་པ་སོགས་ནི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་མཐུན་ཞིང་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པར་མ་ཟད། བརྗོད་པའི་སྐད་ཆ་ཁ་གསལ་བ་ཞིང་རྣོ་ངར་ཆེ་བ་སོགས་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལྡན་ཡོད། དེ་མིན་བསླབ་བྱ་འདི་ལ་མངོན་བརྗོད་དང་གོ་དཀའ་བའི་བརྡ་རྙིང་སོགས་ཀྱིས་མ་བཅིངས་པར་ཡུལ་སྐད་དམ་ཕལ་སྐད་ཀྱི་ལམ་ནས་བརྩམས་ཞིག་ཡིན་པས་གོ་སླ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་ལྡན་ཡོད། རྩོམ་ལུས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་འབྲི་ཐབས་སྤྱད་ནས་ཚེག་བར་བརྒྱད་མ་དང་དགུ་མ་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སྤེལ་བ་དང༌། མཚམས་ལར་ཚེག་བར་མགོ་མར་ཆ་ཡ་གང་བདེར་བྲིས་འདུག་ཡོད་པས། ངག་རྩོམ་དབྱངས་སུ་གྱེར་དུས་ཀྱི་སྒྲའི་ཉམས་ཐོན་པ་ལའང་ནུས་པ་མི་དམན་པ་ཞིག་ཐོན་འདུག
མདོར་ན། 《གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》འདིའི་ནང་དུ་ཡ་རབས་སྲོལ་བཟང་ལ་བསྟོད་བསྔགས་དང༌། མ་རབས་སྤྱོད་ངན་ལ་ཟུར་ཟ་བྱས་ཏེ་སྐྱེ་བོ་རྒན་དར་གཞོན་གསུམ་སོ་སོའི་གཤིས་རྒྱུད་དང་སྦྱར་ནས་ཕྱི་རབས་པ་རྣམས་ལ་ཕན་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་ཆོས་སྐྱོང་ཐབས་དང་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་སྒྲུབ་ཐབས་སྐོར་གྱི་བསླབ་བྱ་གཙོ་བོར་གནང་ཡོད་དོ། །
ལྔ་བ། མཇུག་བསྡུ་བའི་གཏམ།
《གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》འདིའི་ནང་དུ་འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་འདི་རུ་འཚོ་བའི་ཆེ་བ་རྒན་པ་དང༌། ཆུང་བ་གཞོན་དར་སོགས་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱེ་ཕོ་མོ་སུ་ཞིག་ཡིན་རུང་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ལུགས་སྲོལ་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ། ཚུལ་ལས་འདས་པའི་བྱ་ངན་སྤྱོད་ངན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་སྤོང་བ། མི་བཟང་དོན་བཟང་དང་གཞན་ཕན་གྱི་བྱ་བར་སྙིང་སྟོབས་ཀྱིས་འཇུག་པ། སྒོས་སུ་ནང་བཟའ་མི་ཀུན་ལ་བྱམས་དང་བརྩི་བཀུར་བྱེད་ལུགས་ཀྱི་གུས་སྲོལ་ལྡན་དགོས་པའི་བསླབ་བྱ་རྩ་བར་བཟུང་ཡོད་པ་དང༌། དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློར་བརྟེན་ནས་དལ་འབྱོར་གྱི་མི་ལུས་འདི་རྙེད་པར་དཀའ་བ་དང༌། རྒྱུ་ནི་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ། ད་ལྟའི་མི་ལུས་འདི་ཡང་སྐྱེ་བ་སྔ་རབས་ཀྱི་སྡུག་སྤོང་དགེ་སྒྲུབ་ལ་བརྟེན་པའི་ཐོབ་འབྲས་སླུ་མེད་ཅིག་ཡིན་པ་སོགས་བསྟན་ཡོད་པས། སྐབས་དེའི་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱི་མི་ཚེའི་ལྟ་བ་ དང༌། མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ལྟ་བ། ལེགས་ཉེས་བླང་དོར་བསམ་བློ་སོགས་དངོས་ཡོད་འཚོ་བ་དང་ཕྱོགས་མཐུན་ཆེ་ཞིང༌། བརྗོད་དོན་སྤྱིའི་ཆ་ནས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་དང་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་གཞོལ་ཆེ་བ། མི་བཟང་སྤྱོད་བཟང་དང་མི་ངན་གཤིས་ངན་གྱི་ཁྱད་པར་གསལ་བོར་བརྗོད་དེ། བཟང་ལ་ངོ་བསྟོད་དང་ངན་ལ་དམའ་འབེབ་བྱེད་པའི་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་བསམ་བློ་མཚོན་ཡོད།
བོད་ཀྱི་ངག་རྩོམ་གྱི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན། 《གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》འདི་ལྟ་བུ་ནི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བང་མཛོད་ཁྲོད་དུ་མཛད་མཐའ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང༌། འདི་ལྟ་བུའི་ངག་རྩོམ་ལ་མཐོང་ཆེན་དང་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་མཁན་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་བ་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་མང་ཞིག་གིས་དུས་ད་ལྟར་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ངག་རྩོམ་མང་པོ་ཞིག་གི་རྒྱུན་ཆད་ནས་མེད་བརླག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག་པས། ང་ཚོ་གཞོན་རབས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མེས་པོའི་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་ལ་མྱུར་སྐྱོབ་དང་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ངག་རྩོམ་གྱི་རིགས་དང་རྣམ་པ་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་ ང་ཚོའི་ཕྲག་སྟེང་དུ་བབས་པའི་འོས་འགན་བླ་མེད་ཅིག་ཏུ་འཁུམས་སོ། །
ལུང་ཁུངས།
1ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེས་གཙོ་སྒྲིག་བྱས་པའི《རེབ་གོང་རིག་གནས་སྒྱུ་རྩལ་ཞིབ་འཇུག》ཞེས་པ2009ལོའི་ཟླ2པར་ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་པར་དུ་བཏབ་པའི་ཤོག་ངོས194ན་གསལ།
2,4,5,7རེབ་གོང་རྫོང་མདོ་བ་སློབ་ཁུལ་གྱིས་བསྒྲིགས་པའི《སློབ་རའི་ཀློག་དེབ》ཞེས་པའི་ཤོག་ངོས10དང11ན་གསལ། (ནང་ཁུལ་དཔྱད་གཞི་ཡིན་པས་དངོས་སུ་པར་སྐྲུན་བྱས་མེད)
3གླིང་རྒྱ་བ་བླ་མ་ཚེ་རིང་གིས་བརྩམས་པའི《རེབ་གོང་གསེར་མོ་ལྗོངས་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་འདོད་འབྱུང་གཏེར་གྱི་བུམ་བཟང》 ཞེས་པ2002ལོའི་ཟླ6པར་ཞང་ཀང་གྱི་ལིང་དཔེ་སྐྲུན་ཚད་ཡོད་ཀུང་ཟིས་པར་དུ་བཏབ་པའི་ཤོག་ངོས128ནས129ན་གསལ།
6《མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་འབུམ》ཞེས་པ་སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས2009ལོའི་ཟླ5པར་བསྒྲིགས་པའི་པར་གཞི་དང་པོའི(སྨད་ཆ)ཤོག་ངོས500ན་གསལ།
8,9,10རྒྱ་ཡེ་བཀྲ་བྷོས་བརྩམས་པའི《བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་རྩོམ་རིག་གི་རིགས་དང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཚངས་པའི་ཚད་ཡིག》ཅེས་པ2005ལོའི་ཟླ12པར་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་དུ་བཏབ་པའི་ཤོག་ངོས107—108 དང149—150དང110ན་གསལ།
西藏大学文学院08级文学专业硕士研究生
萨吉·桑杰才让
《གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》འདི་ནི་མདོ་སྨད་རེབ་གོང་ས་ཆའི་ཁྱིམ་པ་བའི་འཚོ་བ་དངོས་བརྗོད་བྱར་བཟུང་ནས་བརྩམས་པ་ཞིག་ཡིན་པས། བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན་དེ་སྐབས་དེའི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་འཚོ་བར་གཞོལ་ཆེ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད། བསམ་བློའི་ནང་དོན་གྱི་ཆ་ནས་ཕྱོགས་ཆེ་བ་འཇིག་རྟེན་པའི་མི་ཆོས་སྐྱོང་ལུགས་དང་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་འཇུག་ཚུལ་བཅས་རིགས་གཉིས་སུ་བསྡུ་ཆོག་ཅིང༌། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་སྐོར་ནས་ཡུལ་སྐད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཤུགས་ཆེ་ཞིང༌། ཚིག་རྒྱན་སྦྱོར་སྟངས་བབ་ཆགས་པ། སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་བྱས་པ་གསོམ་ཉམས་ལྡན་པ། སུན་འབྱིན་གྱི་རང་བཞིན་རྣོ་ངར་ཆེ་བ། གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རང་བཞིན་གནད་དུ་འཁེལ་བ་སོགས་ཁྱད་ཆོས་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལྡན་ཡོད།
གཅིག བསམ་བློའི་ནང་དོན་སྐོར།
(1)མི་ཆོས་སྐྱོང་ལུགས་ལ་གཞོལ་ཆེ་བ།མི་ཆོས་སྐྱོང་ལུགས་ནི་བསླབ་བྱ་འདིའི་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ཞིག་སྟེ། བསླབ་བྱ་འདིའི་ནང་དུ་ཚེ་ལོ་རང་གི་སྔོན་ཆད་ཀྱི་འཚོ་བའི་མྱོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བོ་རྒན་དར་གཞོན་གསུམ་རྣམས་ལ་ཁ་ཏ་དང་སློབ་གསོ་གནང་ཡོད། དཔེར་ན། ཕོ་གསར་རྣམས་ལ།“དེ་མ་བྱེད་དེང་རབས་ཕོ་གསར་ཚོ། །བརྩི་དགོས་ནོ་ལོ་ལོན་རྒན་པོ་རེད། །ནང་དགོས་སུ་དྲིན་ཆེན་ཕ་མ་རེད། །”ཞེས་དང༌།“ཡང་ཕ་མ་ཡོད་ན་བརྩི་བཀུར་བྱོས། །ཡུལ་དྲིན་ཆེན་ཕ་མའི་དྲིན་ལན་འདི། །དུས་ནམ་ཡང་རང་གི་ཤེས་དགོས་གི །འདི་ཕོ་གསར་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་ཟུངས། །”ཞེས་བཀོད་ཡོད་ཅིང༌། འདིའི་ནང་དུ་ཕོ་གསར་རྣམས་ལ་རང་གི་ཕ་མ་གཙོ་བྱས་ཏེ་ལོ་ལོན་རྒན་པོ་རྣམས་ལ་བརྩི་བཀུར་དང༌། སྒོས་སུ་རང་གི་ཕ་མའི་དྲིན་ལན་མི་བརྗེད་པར་དེ་ལ་གཉོར་སྐྱོང་ལེགས་པོ་བྱེད་དགོས་པ་ནི་བུ་ཕྲུག་རྣམས་ཀྱི་འོས་འགན་ཡིན་པ་བརྗོད་ཡོད།
བུ་མོ་དང་མནའ་མ་རྣམས་ལ། “ཁྱོས་གཞན་བློ་འབབ་པའི་ལས་ཀ་ལས། །ཁྱོད་དར་དཀར་འདྲ་གི་འཇམ་རྒྱུད་དགོས། །ཡང་བལ་ཐིག་འདྲ་གི་ལྷོད་ཤ་དགོས། །རླུང་གཡུག་མ་འདྲ་གི་སེམས་རྒྱ་དགོས། །དཀར་འོ་མ་འདྲ་གི་སེམས་རྒྱ་ དགོས། །ནང་ཁྱིམ་མི་ཀུན་ལ་བྱམས་བརྩེ་བྱོས། །”ཞེས་དང༌།“ཡུལ་ཕ་ལོ་མགོ་ཡི་ཞྭ་བཞིན་བརྩིས། །ཡང་སེམས་མ་མ་སྡུག་མ་གནོད་ད། །འདི་དེང་སང་ཕལ་ཆེར་དེ་འདྲ་རེད། །དེ་མནའ་མ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་ཟུངས། །”ཞེས་བཀོད་ཡོད་ཅིང༌། འདིའི་ནང་དུ་དེང་གི་བུ་མོ་དང་མནའ་མ་རྣམས་ལ་རང་གི་ཕ་མར་བརྩི་བཀུར་དང༌། ནང་མི་ཐམས་ཅད་ལ་མཐུན་སྒྲིལ་བྱེད་དགོས་ཤིང༌། རང་ཉིད་ཀྱི་གཤིས་རྒྱུད་དེ་དར་དཀར་ལྟར་འཇམ་ཞིང་སེམས་རྒྱ་ཆེ་བ། ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་བློ་སེམས་དཀར་བ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་བསྟན་ཡོད།
རྒན་པོ་རྣམས་ལ།“ལོ་ལོན་ནས་བརྒྱད་ཅུར་བུད་དུས་སུ། །ཁ་བཀོད་པ་མ་འཐེན་ལོ་ལོན་ཚོ། །ཁ་བཀོད་པའི་ས་ནས་ལོངས་སོང་ཟིག །ཁྱོད་ཁ་རིན་བརྩི་གི་མ་འདུག་ར། །ཕ་དྲིན་ཆེན་སེམས་ན་མེད་དུས་གི །ཁྱོས་ཁ་རིན་བརྩི་རུང་དོན་མེད་རེད། །ཚིག་ཁ་ལོག་བརྒྱབ་ན་རང་སྡུག་རེད། །ཡང་ཁ་ཚེགས་མ་མང་ལོ་ལོན་ཚོ། །ཁྱོད་ཁ་ཡ་བྱས་ནོ་གསོ་ནི་བྱོས། །ཁ་བཀོད་པ་མ་མང་ལོ་ལོན་ཚོ། །ཁྱོད་གོ་ཁ་ཐེམ་ནོ་དགའ་ནི་བྱོས། །ཡང་ཕོ་ཚོ་མ་མཐོ་ལོ་ལོན་ཚོ། །ཁྱོད་ཕོ་བ་རྒྱགས་ན་དགའ་ནི་བྱོས། །ཡང་ཚིག་ལོག་མ་རྒྱག་ལོ་ལོན་ཚོ། །ཁྱོད་ཚིག་བརྩི་བྱས་ན་དགའ་ནི་བྱོས། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་འཁོར་བ་འདི། །སྐྲ་ནག་པོའི་དུས་སུ་མ་འགྲུབ་ན། །མགོ་དཀར་བོར་ལོག་དུས་གང་ནས་འགྲུབ། །ཚེ་འདི་ནས་ཡུན་རིང་འདུག་ཁོམ་མེད། །འདི་ལོ་ལོན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ལ་ཟུངས། །”ཞེས་བཀོད་ཡོད་ཅིང༌། འདིའི་ནང་དུ་ལོ་ལོན་རྒན་པོ་རྣམས་ལ་སྐྱེ་བོ་རྒན་གཞོན་དར་གསུམ་གྱི་གཤིས་རྒྱུད་དང་སྦྱར་ཏེ། ཚེ་འདིའི་འགྲོ་ལུགས་དང་ཁྱིམ་མི་ཕན་ཚུན་བར་གྱི་མཐུན་འཇུག་སོགས་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་སྐྱོང་ལུགས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་རྣམས་སློབ་གསོ་གཏོང་བའི་ཚུལ་དུ་བརྗོད་ཡོད།
མདོར་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་ཆོས་སྐྱོང་ལུགས་འདི་ནི་བསླབ་བྱ་འདིའི་བསམ་བློའི་ནང་དོན་སྤྱིའི་བླ་སྲོག་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད་ལ། འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བའང་མི་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིའི་ཀུན་སྤྱོད་དང་ནང་གི་སེམས་གཤིས་ལ་འབྲེལ་ཡོད་པས། ཕྱི་རབས་གསར་སྐྱེས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་ཉེས་བླང་དོར་གྱི་ལས་དེར་ཇི་ལྟར་འཇུག་ཚུལ་སོགས་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་བསླབ་བྱ་ཇི་སྙེད་ཅིག་གནང་ཡོད་ཅིང༌། འདི་ལ་སློབ་གསོའི་རང་བཞིན་ཤུགས་ཆེ་བའི་རིན་ཐང་ཆེས་ཆེར་ མངོན་ནོ། །
(2)ལྷ་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློ་མངོན་པར་གསལ་བ།
དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློ་ནི་བསླབ་བྱ་འདིའི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་འཁོར་བ་ལ་སྙིང་བོ་མེད་པའི་གནས་ལུགས་བརྗོད་ནས་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞོལ་དགོས་པའི་བསམ་བློ་བསྟན་ཡོད། དཔེར་ན། “ཁྱོད་སྐྱེས་པ་སྔོན་མར་ཚོགས་བསགས་པས། །ཚེ་འདི་ནས་མི་ལུས་ལོན་པ་རེད། །སྐྱེས་སྔོན་མས་བསགས་པའི་འབྲས་བུ་རེད། །”ཞེས་ནང་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བ་བརྗོད་སྙིང་དུ་བཟུང་སྟེ། ཚེ་འདི་ནས་མི་ལུས་པ་བླངས་པ་འདི་ཡང་སྐྱེ་བ་སྔ་མས་ཚོགས་བསགས་དགེ་སྒྲུབ་ལས་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་ཞིག་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད། “བསགས་པའི་བསགས་པའི་རྒྱུ་ལ་སྙིང་བོ་མེད། །རྒྱུ་མི་རྟག་རྩྭ་མགོའི་ཟིལ་བ་འདྲ། །དེ་སྔ་དྲོ་ཡོད་ལ་ཕྱི་དྲོ་མེད། །བསགས་བསགས་ནོ་སྦྲང་མའི་སྦྲང་རྩི་འདྲ། ། རང་ཟ་དབང་མེད་པར་གཞན་གྱིས་འཕྲོག །”ཅེས་པ་ལས་རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་ནི་རྩྭ་མགོའི་བསིལ་བ་ལྟར་སྔ་དྲོ་ཡོད་ཀྱང་ཕྱི་དྲོར་མེད་པའི་དཔེ་ལྟར་མི་རྟག་པ་ཡིན་པས། རྒྱུ་ནོར་གསོག་པ་ནི་སྙིང་བོ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་བསམ་བློ་མཚོན་ཡོད།
“ཚོང་ཆེན་བརྒྱབ་ནས་མནའ་ཆེན་ཟ་ནི་ཚོ། །ཕྱི་མར་སོང་ན་དམྱལ་བར་སྐྱེ་རྒྱུ་རེད། །མཁས་པ་ཕལ་ཆེར་རྒྱུ་བ་འཁྱོག་ནི་གི །ཕྱི་མར་སོང་ན་གླེན་པའི་སྐྱེས་རྒྱུ་རེད། །དཔའ་བོ་ཕལ་ཆེར་ཞེ་སྡང་ཆེ་ནི་གི །ཕྱི་མར་སོང་ན་མགོ་ལུས་གཏུབ་རྒྱུ་རེད། །ཕྱུག་པོ་ཕལ་ཆེར་རྒྱུ་དམར་ཆེ་ནི་གི །ཡི་དྭགས་བཀྲེས་སྐོམ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་རྒྱུ་རེད། །”ཅེས་པ་ལས་མི་གཞན་ལ་སླུ་བྲིད་ དང་མགོ་སྐོར་གཏོང་མཁན་རྣམས་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བ། ཞེ་སྡང་ཆེ་བ་དང༌། ཕྲག་དོག་བྱེད་མཁན། སེར་སྣ་ཅན་རྣམས་ཕྱི་ མའི་ཡུལ་གྱི་མགོ་ལུས་གཏུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཡི་དྭགས་བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་ལྟ་བ་བསྟན་ཡོད། “ཁ་མ་ཎི་བཏོན་ནོ་རང་དོན་རེད། །ལག་ལས་ཀ་ལས་ནོ་གཞན་དོན་རེད། །”ཞེས་དང༌།“མ་ཎི་བཏོན་ན་ཕྱི་མའི་ཚོང་རྟེན་ཡིན། །ཕྱག་སྐོར་བྱས་ན་ལུས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་འདག །ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་མེད་ནོ་ཚོགས་བསགས་ཡིན། །”ཞེས་དང༌། “སྐྱིད་མི་ཚེ་འདི་ན་ཡོད་དུས་གི །ཁ་མ་ཎི་ཆ་རེ་འདོན་དགོས་གི །ཆོས་དགེ་བ་རེ་རེ་བཅའ་དགོ་གི །ལས་མི་དགེ་བཅུ་བོ་སྤང་དགོ་གི །གན་ཕྱི་མའི་ཡུལ་གྱི་འགྲོ་ལམ་དེ། །གསོན་འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་མ་བཅོས་ན། །ད་མི་ལུས་བླངས་ནོ་དོན་གོ་ཆུང༌། །”ཞེས་པ་ལས། མ་ཎི་འདོན་པ་ནི་རང་དོན་ཡིན་པ་ལས་གཞན་དོན་མིན་པ། མ་ཎི་བཏོན་ན་ཚེ་ཕྱི་མར་ཚོང་རྟེན་ལྟ་བུའི་གྲོགས་དན་བྱེད་ཐུབ་པ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་དང་སྐོར་བ་བྱས་ན་རང་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་འདག་ཐུབ་ པ། ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་འདིའང་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཚོགས་བསགས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་བརྗོད་དེ། ཚེ་འདི་ན་ཡོད་དུས་མི་དགེ་བཅུ་བོ་སྤངས་ནས་མ་ཎི་ཁ་ཏོན་བྱེད་པ་དང༌། ལྷ་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་དགེ་བ་མང་དུ་མ་བསྒྲུབ་ན་རང་གི་ མི་ལུས་འདི་ཡང་དོན་སྙིང་ཆུང་བ་སོགས་ནང་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློ་དང་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ལྟ་བ་ཤུགས་དྲག་གིས་དྲིལ་སྒྲོག་བྱས་ ཡོད་ལ། དོན་གྱི་ཤུགས་ནས་ཡུལ་མི་རྣམས་སྡུག་སྤོང་དགེ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལས་བརྩོན་ནས་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་འཇུག་པའི་སྐུལ་ མའང་བཏང་ཡོད།
གཉིས། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་སྐོར།
(1)ཡུལ་སྐད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཤུགས་ཆེ་བ།
ངག་རྩོམ་སྤྱི་ལ་ཡུལ་སྐད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཤུགས་ཆེ་བ་ནི་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། 《གནའ་རྒྱ་ ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》འདི་ལའང་ཡུལ་སྐད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད། དཔེར་ན། “ཁྱོད་བར་དོའི་མཚམས་ལ་ཐོན་དུས་གི ། ཁྱོད་གར་འགྲོ་རང་དབང་མེད་དུས་གི །”ཞེས་པ་དང༌།“གན་གཟའ་ར་གཟུར་རེ་ལངས་ནོ་ལྟོས། །”“ཁྱོད་ཁ་ཡ་བྱས་ནོ་གསོ་ནི་བྱོས། །ཁྱོད་གོ་ཁ་ཐེམ་ནོ་དགའ་ནི་བྱོས། །”“ཁྱོད་གོ་རྒས་བུ་མོ་གོ་མེད་ཚོ། །”“ཁྱོས་ཁ་རིན་བརྩིས་རུང་དོན་མེད་རེད། །”“ཁྱོད་ཟེད་ལེ་ཟེད་ལེ་སྒོར་ཅིག་བུད། །ཁྱོད་ལིང་ངེ་ལིང་ངེ་ནང་ལ་ཡོང༌། །”“མཁས་པ་ཕལ་ཆེར་རྒྱུ་བ་འཁྱོག་ནི་གི །”ཞེས་པ་ལས། “ཐོན་དུས་གི”“མེད་དུས་གི”“ཁ་ཡ་བྱས་ནོ”“གོ་མེད”“གན་གཟའ་ར་གཟུར་རེ”“གསོ་ནི་བྱོས” “ཁྱོད་གོ་ཁ་ཐེམ་ནོ”“ ཁྱོས་ཁ་རིན་བརྩིས་རུང”“ཟེད་ལེ་ཟེད་ལེ”“ ལིང་ངེ་ལིང་ངེ”“རྒྱུ་བ་འཁྱོག”སོགས་ཨ་མདོ་རེབ་གོང་ས་ཆའི་ཡུལ་སྐད་ཇི་སྙེད་ཅིག་བསྲེས་ཡོད་པས། འདི་ལ་སྐྱོན་ཡོན་གཉིས་ཀྱི་ཆ་ལྡན་ཏེ། ཡོན་ཏན་གྱི་ཆ་ནས་བརྗོད་ན། ཨ་མདོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡི་གེ་ཤེས་པ་དང་མི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀློག་པ་དང་ཉན་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་གོ་སླ་ཞིང༌། ཡུལ་སྐད་དེ་དག་གིས་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་སྙིང་དང་རྩོམ་ཉམས་འབུར་དུ་ཐོན་པར་གཞན་དང་མི་མཚུངས་པའི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཐོན་ཡོད། སྐྱོན་གྱི་ཆ་ནས། བོད་ཁུལ་སྤྱིའི་སྐད་ལུགས་ཀྱི་དབང་གིས་ཨ་མདོ་བ་ཕུད་པའི་བོད་མི་གཞན་དག་གི་སྣང་ངོར་ཡུལ་སྐད་དེ་དག་གིས་རིག་རྩོམ་གྱི་སྐད་ཆ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གཏོང་རྒྱུར་ཕར་ཞོག དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་རྩོམ་སྤྱིའི་ནང་དོན་རྟོགས་པ་ལ་བཀག་འགོག་ཐེབས་ཡོད་པར་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་སྤྱི་སྐད་གཅིག་གྱུར་བྱེད་པ་ལའང་གནོད་སྐྱོན་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐེབས་འདུག་པར་སྙམ།
(2)ཚིག་རྒྱན་སྦྱོར་སྟངས་བབ་ཆགས་པ།
བསླབ་བྱ་འདིའི་ཚིག་རྒྱན་སྦྱོར་སྟངས་ཀྱི་ཆ་ནས། དཔེརྒྱན་དང་གཟུགས་རྒྱན་གྱི་མཚོན་ཐབས་སྤྱོད་ཡོད་པས། ཚིག་རྒྱན་སྦྱོར་སྟངས་བབ་ཆགས་ཤིང་ཡིད་འགུག་གི་ནུས་པ་ལྡན་ཡོད། དཔེར་ན། འདིའི་ནང་དཔེ་རྒྱན་གྱི་ནང་གསེས་དངོས་དཔེ་ཡི་འབྲི་ཐབས་སྤྱད་ཡོད་དེ། དཔེར་ན།“རྙེད་དཀའ་བ་རི་བོང་རྭ་དང་འདྲ། །འཆི་སླ་བ་ནམ་མཁའི་གློག་དང་འདྲ། །ལོ་ལོན་ན་ལ་ཁའི་ཉི་མ་འདྲ། །”ཞེས་པ་ལས་དཔེ་ཅན་རྙེད་དཀའ་བ་དང༌། འཆི་སླ་བ། ལོ་ལོན་པ། དེ་དག་གི་དཔེ་རུ་རི་བོང་གི་རྭ་དང༌། ནམ་མཁའི་གློག་འོད། ལ་ཁའི་ཉི་མ་སོགས་བཀོད་ཡོད་ཅིང༌། ཚིག་རྐང་གི་མཇུག་ཏུ་མཚུངས་པ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ“འདྲ”ཞེས་དཔེ་རྒྱན་གྱི་ནང་གསེས་དངོས་དཔེ་ཡི་ཚིག་རྒྱན་སྤྲོས་ཚུལ་ལྟར་སྤེལ་ཡོད། ཚིག་རྒྱན་སྤྲོས་ ཚུལ་འདི་ལས་རྩོམ་པ་པོས་བརྗོད་པར་འདོད་པའི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གྱི་ཚུལ་དུ་བཀོད་ཅིང༌།“རྙེད་དཀའ་བ་དེ་རི་བོང་གི་རྭ་དང་འདྲ་བ། འཆི་སླ་བ་དེ་ནམ་མཁའི་གློག་དང་འདྲ་བ། ལོ་ལོན་པ་དེ་ལ་ཁའི་ཉི་མ་དང་འདྲ” ཞེས་དཔེ་ཅན་དེ་མི་རྣམས་ཀྱི་མིག་གི་སྣང་ངོར་ཤར་ཐུབ་པ་ལྟ་བུའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད།
གཟུགས་རྒྱན་གྱི་འབྲི་ཐབས་ཀྱི་ཆ་ནས། “རྟ་འདོ་བ་སྐྱིད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རེད། །ལོ་སྙེ་མ་མ་རྨོས་ལོ་ཏོག་རེད། །ཆུ་གཙང་བོ་མར་ཁུའི་མཚོ་མོ་རེད། །”ཅེས་དང༌། “ངའི་ཞལ་གསུང་ཀ་ལ་པིང་ཀ་ཡིན། །སྐད་སྙན་མོ་རྗེ་བཙུན་མགུར་མ་ཡིན། ། སྐེ་གའུ་བཅོ་ལྔའི་དུང་ཟླ་ཡིན། །”ཞེས་དཔེ་ཅན་རྟ་འདོ་བ་དང༌། ལོ་སྙེ་མ། ཆུ་གཙང་བོ། ཞལ་གསུང༌། སྐད་སྙན། གའུ་བཅས་ཡིན་ལ། དེ་དག་གི་དཔེ་རུ་སྐྱིད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དང༌། མ་རྨོས་ལོ་ཏོག མར་ཁུའི་མཚོ་མོ། ཀ་ལ་པིང་ཀ རྗེ་བཙུན་མགུར་མ། བཅོ་ལྔའི་དུང་ཟླ་བཅས་བཀོད་དེ། དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་སོ་སོའི་བར་གྱི་རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པ་འབྲེལ་སྒྲ་བསྡུས་ཡོད་པས། གཟུགས་རྒྱན་གྱི་ནང་གསེས་ལས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྩོམ་ཐབས་སྤྱད་ཡོད་ཅིང༌། དཔེ་ཅན་དང་དཔེ་གཉིས་སོ་སོའི་བར་གྱི་འབྲེལ་སྒྲ་བསྡུས་པའི་དབང་གིས་དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་གཞི་མཐུན་དུ་བརྗོད་ཡོད། གོང་གི་ ཚིག་རྒྱན་སྤྲོས་སྟངས་ཀྱི་རིགས་འདི་གཉིས་ལས་བསླབ་བྱ་འདིའི་རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་མཛེས་ཉམས་བཏོད་སྟངས་བབ་ཆགས་ཤིང༌། ངག་གི་དབྱངས་རྟར་དྲངས་དུས་སྙན་འཇེབས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པར་མ་ཟད། བརྗོད་དོན་སྟོན་པ་ལའང་མཛུབ་མོས་རི་སྟོན་གྱི་དཔེ་བཞིན་རྟོགས་སླ་ཞིང་མཚར་ཉམས་ལྡན་པས། ཚིག་རྒྱན་སྦྱོར་སྟངས་འདི་ནི་བསླབ་བྱ་འདིའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་མཐོང༌།
(3)སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་བྱས་པ་གསོན་ཉམས་ལྡན་པ།
སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲིའི་ཆ་ནས་ཀྱང་གསོན་ཉམས་ལྡན་ལ་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། “ང་དེང་མ་ཚེ་ལོ་དར་དུས་གི །ལོ་བཅོ་ལྔ་ཉི་ཤུའི་དུས་ཚོད་ལ། །ངའི་ཞལ་གསུང་ཀ་ལ་པིང་ཀ་ཡིན། །སྐད་སྙན་མོ་རྗེ་བཙུན་མགུར་མ་ཡིན། །སྐེ་གའུ་བཅོ་ལྔའི་དུང་ཟླ་ཡིན། །ཕྱི་བལྟས་ན་རྨ་བྱའི་སྒྲོ་གུར་འདྲ། །མགོ་ལྦ་མོ་གློག་དམར་འཁྱུག་ འདྲ་ཡིན། །ཞོ་འོ་མ་རྒྱ་མཚོ་འཕྱུར་འདྲ་ཡིན། །རྟ་འདོ་བ་གཡུ་འབྲུག་སྔོན་མོ་ཡིན། །སྒའི་སྔ་རུ་ཉི་མ་ཤར་འདྲ་རེད། ། ཡང་ཕྱི་རུ་ཟླ་བ་ཚེས་འདྲ་རེད། །ད་སྒ་ཁོག་དགེ་འདུན་རང་བྱོན་ཡིན། །རྟ་འདོ་བ་ཞོན་ནས་རི་ཁ་མྱུལ། །རི་གང་མཐོའི་མགོ་ནས་རླུང་རྟ་བསྐྱོད། །ངའི་རླུང་རྟ་རྒྱུགས་ས་བར་སྣང་ཡིན། །ལས་དགྲ་ལྷ་འཁོར་ས་རྟ་ཐོག་ཡིན། །གོས་ཚ་རུ་གོན་ནས་ཆང་ཁ་མྱུལ། །སེམས་པའི་དགའ་ནས་སྐྱིད་པའི་གླུ་ཆུང་བླངས། །བོའུ་ཁྲ་རིང་འཁུར་རེ་རྫ་མཐའ་མྱུལ། །ངས་གཉན་པོ་ རྣམས་ཀྱི་རྔ་ཡང་བརྡུངས། །ཡང་བཙན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྟ་ཡང་དེད། །ངའི་ར་མཐའ་མགྲོན་རྟ་མང་པོས་བསྐོར། །ཡང་གོ་མཐའ་མགྲོན་པོ་མང་པོས་བསྐོར། །ཁ་ཇ་ཆང་གཉིས་ཀྱི་མཚོ་མོ་བསྐྱིལ། །ངའི་མགྲོན་པོ་མང་པོ་འུར་ལ་བསྐུར། །ཁ་ལས་ རླུང་རྟ་སྟག་སེང་ཁྱུང་འབྲུག་ཡིན། །”ཞེས་གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་གཞོན་དུས་ཀྱི་འཚོ་བའི་སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་བྱས་ཡོད། སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་འདིས་སྐྱེ་བོ་སུ་ལའང་མིག་གིས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ལྟ་བུའི་ཚོར་སྣང་ཞིག་དབང་མེད་དུ་སྟེར་ནུས་པས། སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་འདི་ལྟ་བུ་ལ་མི་སུ་ཞིག་གིས་བལྟས་ཀྱང་གོ་རིམ་ཁ་གསལ་ལ་ཞིབ་ཅིང་ཕྲ་བའི་སྣང་བརྙན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་འབུར་དུ་ཐོན་ཡོད་པར་མ་ཟད། འདི་ལས་གནའ་རྒྱའི་ཚེ་ལོ་ནི་གཞོན་དུས་སུ་མི་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པའང་དངོས་སུ་མ་མཐོང་ཡང་སྣང་བརྙན་ཞིབ་འབྲི་ལས་གསལ་བོར་རྟོགས་ཐུབ་པས། སྣང་བརྙན་འབྲི་བཞེངས་བྱས་པ་ཞིབ་ཅིང་ཕྲ་ལ་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད།
(4)སུན་འབྱིན་གྱི་རང་བཞིན་རྣོ་ངར་ལྡན་པ།
སུན་འབྱིན་གྱི་རང་བཞིན་རྣོ་ངར་ལྡན་པ་ནི་བསླབ་བྱ་སྤྱིའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་གཞན་ཞིག་སྟེ། བསླབ་བྱ་ འདི་ལས་དེང་དུས་ཀྱི་ཕོ་གསར་རྣམས་ཀྱི་གཤིས་སྤྱོད་ལ་དགག་རྒྱག་ཐེར་འདོན་བྱས་ཡོད་པ། དཔེར་ན། “ཡུལ་ཕ་མ་གཡོག་ལ་བཀོལ་སྲོལ་ལྟོས། །ཡུལ་ཕ་མ་སྒོ་ལ་ཕུད་སྲོལ་ལྟོས། །ཡང་སྐ་རགས་བྱིན་ཕྲ་བླངས་ནོ་ལྟོས། །ད་གྲི་རིང་འཕྲེད་ འདོགས་བྱས་ནོ་ལྟོས། །ཡང་འཁོར་གི་འཁོར་གི་འགྲོ་སྲོལ་ལྟོས། །ཞྭ་མོ་ཟུར་གོན་བྱས་ནོ་ལྟོས། །ཤོམ་ཆེན་ཕུ་རུང་རིང་ནོ་ ལྟོས། །ང་རྒྱལ་ཁེངས་དྲེགས་ཆེ་ནོ་ལྟོས། །བོས་ན་ཨ་ལན་རིང་ནོ་ལྟོས། །ཚིག་བཤད་ན་སྐད་མགོ་མཐོ་ནོ་ལྟོས། །རྒྱགས་བཏང་ན་རྒྱ་སྒོར་མི་ཤོང་གི །ལྟོགས་བཏང་ན་དྲ་མར་མི་ཤོང་གི །ཁྱོད་རྩྭ་གཟན་ཞིག་གི་གོང་རོལ་རེད། །ཡང་རྩམ་ཟན་ ཞིག་གི་ཞོལ་མ་རེད། །དེ་མ་བྱེད་དེང་རབས་ཕོ་གསར་ཚོ། །”ཞེས་དང༌། “ཁྱོད་ལྟོགས་ན་དྲ་མ་མི་ཐོག་ཀི །རྒྱགས་དང་ན་རྒྱ་སྒོར་མི་ཤོང་གི །ཁྱོད་རྩྭ་གཟན་ཞིག་གི་གོང་མ་རེད། །ཡང་རྩམ་གཟན་ཞིག་གི་འོག་མ་རེད། །ཚིག་བཤད་པ་ལབ་གླེང་ རྫུན་གཏམ་རེད། །ལས་ཅི་བྱས་ལྟ་བ་ལོག་པ་རེད། །ཡུལ་ཕ་མ་རིག་ན་ཁ་ལོག་རྒྱག །ནང་ཕུ་ནུ་རྣམས་ལ་ཞེ་སྡང་བཀོལ། ། ཕྱི་དགྲ་ཡ་རིག་ན་ངོ་དགའ་བྱེད། །རྒྱུད་བླ་མ་རིག་ན་དད་ལོག་བྱེད། །”ཅེས་པ་ལས་ཕོ་གསར་ཕལ་ཆེ་བའི་ཕྱིའི་བྱ་སྤྱོད་དང་རང་གཤིས་ངོ་མ་དེ་སྦ་གསང་མེད་པར་སུན་འབྱིན་བྱས་ཏེ། སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་ནང་གི་ལེགས་ཉེས་དྲང་ལྡོག་གི་ཉམས་མྱོང་རྣམས་སྤྱི་སྡོམ་མཛད་ནས་བཟང་པོ་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ལེན་བྱེད་པ་དགོས་པ་དང༌། ངན་པ་མ་རབས་ཅན་གྱི་སྐྱོན་ཆ་འདོར་དགོས་པ་བསྟན་ཡོད་པར་མ་ཟད། དོན་དངོས་གཞིར་བཟུང་ནས་སྤང་བླང་གི་གནས་ལུགས་གསལ་བོར་བརྗོད་ཡོད་པས་སློབ་གསོ་དང་བསླབ་བྱའི་ནུས་པ་ཆེས་ཆེར་ལྡན་འདུག
(5)གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རང་བཞིན་གནད་དུ་ཁེལ་བ།
བསླབ་བྱ་འདིའི་ནང་དུ་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ནང་དོན་ཡང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བཀོད་འབྲི་བྱས་ཡོད་དེ། དཔེར་ན།“མུག་ནག་ཕྱི་མའི་ཡུལ་ལ་སོང་དུས་གི །དཔའ་ཡོད་ཀྱང་དཔུང་པ་ངོམ་ས་མེད། །རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་ཁྱད་ཆོས་རྒྱག་ས་མེད། །ཡང་འཆི་བདག་བདུད་ལ་ངོ་ཡ་མེད། །”ཅེས་དང༌། “ཕྱུག་པོས་སྲོག་ལ་ཉོ་ཐབས་མེད། །”ཅེས་པ་ལས་མི་སུ་ཞིག་ཡིན་རུང་ཕྱི་མའི་ཡུལ་དུ་རང་ཉིད་ལ་དཔའ་ཡོད་ཀྱང་དཔའ་རྟགས་ངོམ་ས་མེད་པ་དང༌། རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་ས་མེད་པ། གཤིན་རྗེའི་རྒྱལ་པོ་ལ་ངོ་ཡ་བྱེད་པ་སོགས་དཔེ་མི་སྲིད་ཅིང༌། ཕྱུག་པོར་རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་རི་རབ་ཀྱི་གཏོས་དང་མཉམ་ན་ཡང་འཆི་བདག་གི་ལག་ནས་སྲོག་དེ་ཉོ་ཐབས་མེད་པ་སོགས་ནི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་མཐུན་ཞིང་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པར་མ་ཟད། བརྗོད་པའི་སྐད་ཆ་ཁ་གསལ་བ་ཞིང་རྣོ་ངར་ཆེ་བ་སོགས་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཇི་སྙེད་ཅིག་ལྡན་ཡོད། དེ་མིན་བསླབ་བྱ་འདི་ལ་མངོན་བརྗོད་དང་གོ་དཀའ་བའི་བརྡ་རྙིང་སོགས་ཀྱིས་མ་བཅིངས་པར་ཡུལ་སྐད་དམ་ཕལ་སྐད་ཀྱི་ལམ་ནས་བརྩམས་ཞིག་ཡིན་པས་གོ་སླ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་ལྡན་ཡོད། རྩོམ་ལུས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་འབྲི་ཐབས་སྤྱད་ནས་ཚེག་བར་བརྒྱད་མ་དང་དགུ་མ་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་སྤེལ་བ་དང༌། མཚམས་ལར་ཚེག་བར་མགོ་མར་ཆ་ཡ་གང་བདེར་བྲིས་འདུག་ཡོད་པས། ངག་རྩོམ་དབྱངས་སུ་གྱེར་དུས་ཀྱི་སྒྲའི་ཉམས་ཐོན་པ་ལའང་ནུས་པ་མི་དམན་པ་ཞིག་ཐོན་འདུག
མདོར་ན། 《གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》འདིའི་ནང་དུ་ཡ་རབས་སྲོལ་བཟང་ལ་བསྟོད་བསྔགས་དང༌། མ་རབས་སྤྱོད་ངན་ལ་ཟུར་ཟ་བྱས་ཏེ་སྐྱེ་བོ་རྒན་དར་གཞོན་གསུམ་སོ་སོའི་གཤིས་རྒྱུད་དང་སྦྱར་ནས་ཕྱི་རབས་པ་རྣམས་ལ་ཕན་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་ཆོས་སྐྱོང་ཐབས་དང་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་སྒྲུབ་ཐབས་སྐོར་གྱི་བསླབ་བྱ་གཙོ་བོར་གནང་ཡོད་དོ། །
ལྔ་བ། མཇུག་བསྡུ་བའི་གཏམ།
《གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》འདིའི་ནང་དུ་འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་འདི་རུ་འཚོ་བའི་ཆེ་བ་རྒན་པ་དང༌། ཆུང་བ་གཞོན་དར་སོགས་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱེ་ཕོ་མོ་སུ་ཞིག་ཡིན་རུང་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ལུགས་སྲོལ་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ། ཚུལ་ལས་འདས་པའི་བྱ་ངན་སྤྱོད་ངན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་སྤོང་བ། མི་བཟང་དོན་བཟང་དང་གཞན་ཕན་གྱི་བྱ་བར་སྙིང་སྟོབས་ཀྱིས་འཇུག་པ། སྒོས་སུ་ནང་བཟའ་མི་ཀུན་ལ་བྱམས་དང་བརྩི་བཀུར་བྱེད་ལུགས་ཀྱི་གུས་སྲོལ་ལྡན་དགོས་པའི་བསླབ་བྱ་རྩ་བར་བཟུང་ཡོད་པ་དང༌། དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ཀྱི་བསམ་བློར་བརྟེན་ནས་དལ་འབྱོར་གྱི་མི་ལུས་འདི་རྙེད་པར་དཀའ་བ་དང༌། རྒྱུ་ནི་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ། ད་ལྟའི་མི་ལུས་འདི་ཡང་སྐྱེ་བ་སྔ་རབས་ཀྱི་སྡུག་སྤོང་དགེ་སྒྲུབ་ལ་བརྟེན་པའི་ཐོབ་འབྲས་སླུ་མེད་ཅིག་ཡིན་པ་སོགས་བསྟན་ཡོད་པས། སྐབས་དེའི་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱི་མི་ཚེའི་ལྟ་བ་ དང༌། མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ལྟ་བ། ལེགས་ཉེས་བླང་དོར་བསམ་བློ་སོགས་དངོས་ཡོད་འཚོ་བ་དང་ཕྱོགས་མཐུན་ཆེ་ཞིང༌། བརྗོད་དོན་སྤྱིའི་ཆ་ནས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་མི་ཆོས་དང་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ལ་གཞོལ་ཆེ་བ། མི་བཟང་སྤྱོད་བཟང་དང་མི་ངན་གཤིས་ངན་གྱི་ཁྱད་པར་གསལ་བོར་བརྗོད་དེ། བཟང་ལ་ངོ་བསྟོད་དང་ངན་ལ་དམའ་འབེབ་བྱེད་པའི་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་བསམ་བློ་མཚོན་ཡོད།
བོད་ཀྱི་ངག་རྩོམ་གྱི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན། 《གནའ་རྒྱ་ཚེ་ལོའི་བསླབ་བྱ》འདི་ལྟ་བུ་ནི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་བང་མཛོད་ཁྲོད་དུ་མཛད་མཐའ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང༌། འདི་ལྟ་བུའི་ངག་རྩོམ་ལ་མཐོང་ཆེན་དང་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་མཁན་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉུང་བ་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་མང་ཞིག་གིས་དུས་ད་ལྟར་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ངག་རྩོམ་མང་པོ་ཞིག་གི་རྒྱུན་ཆད་ནས་མེད་བརླག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་འདུག་པས། ང་ཚོ་གཞོན་རབས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མེས་པོའི་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་ལ་མྱུར་སྐྱོབ་དང་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ངག་རྩོམ་གྱི་རིགས་དང་རྣམ་པ་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་ནི་ ང་ཚོའི་ཕྲག་སྟེང་དུ་བབས་པའི་འོས་འགན་བླ་མེད་ཅིག་ཏུ་འཁུམས་སོ། །
ལུང་ཁུངས།
1ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེས་གཙོ་སྒྲིག་བྱས་པའི《རེབ་གོང་རིག་གནས་སྒྱུ་རྩལ་ཞིབ་འཇུག》ཞེས་པ2009ལོའི་ཟླ2པར་ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་པར་དུ་བཏབ་པའི་ཤོག་ངོས194ན་གསལ།
2,4,5,7རེབ་གོང་རྫོང་མདོ་བ་སློབ་ཁུལ་གྱིས་བསྒྲིགས་པའི《སློབ་རའི་ཀློག་དེབ》ཞེས་པའི་ཤོག་ངོས10དང11ན་གསལ། (ནང་ཁུལ་དཔྱད་གཞི་ཡིན་པས་དངོས་སུ་པར་སྐྲུན་བྱས་མེད)
3གླིང་རྒྱ་བ་བླ་མ་ཚེ་རིང་གིས་བརྩམས་པའི《རེབ་གོང་གསེར་མོ་ལྗོངས་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་འདོད་འབྱུང་གཏེར་གྱི་བུམ་བཟང》 ཞེས་པ2002ལོའི་ཟླ6པར་ཞང་ཀང་གྱི་ལིང་དཔེ་སྐྲུན་ཚད་ཡོད་ཀུང་ཟིས་པར་དུ་བཏབ་པའི་ཤོག་ངོས128ནས129ན་གསལ།
6《མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་འབུམ》ཞེས་པ་སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས2009ལོའི་ཟླ5པར་བསྒྲིགས་པའི་པར་གཞི་དང་པོའི(སྨད་ཆ)ཤོག་ངོས500ན་གསལ།
8,9,10རྒྱ་ཡེ་བཀྲ་བྷོས་བརྩམས་པའི《བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་རྩོམ་རིག་གི་རིགས་དང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཚངས་པའི་ཚད་ཡིག》ཅེས་པ2005ལོའི་ཟླ12པར་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་དུ་བཏབ་པའི་ཤོག་ངོས107—108 དང149—150དང110ན་གསལ།
西藏大学文学院08级文学专业硕士研究生
萨吉·桑杰才让
འབྲེལ་ཡོད་འོས་སྦྱོར།
-
暂无相关信息roking
འབྲེལ་གཏུག་ཁ་པར།:0974-8512858
འཕྲིན་སྐུར་ཡིག་ཟམ།:amdotibet@163.com
ཚ་ཤོས།
བརྗེ་སྒྱུར།
བརྙན་རིས།
འོས་སྦྱོར།
བརྗེ་སྒྱུར།
པར་རིས་ལོངས་སྤྱོད།