དུས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ནས་མཆེད་པའི་རྩོམ་རིག་གི་འོད་སྣང་།

        རིམ་བཞིན་བོད་ཀྱི་དེང་དུས་རྩོམ་པ་པོ་ཡར་རྒྱས་འཚར་ལོངས་བྱུང་སྟེ་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་ཡར་ངོའི་ཟླ་བཞིན་འཕེལ་བའི་དུས་སུ། དུས་རབས་ཀྱིས་གནང་བའི་གོ་སྐབས་བཟང་པོར་མིག་འབྲས་ལྟར་གཅེས་འཛིན་གྱིས། ཕུལ་བྱུང་བརྩམས་ཆོས་ཁག་གི་ལེགས་ཆ་སྔོག་འདོན་དང་། རྒྱ་ཆེའི་ཀློག་པ་པོ་དང་རྩོམ་རིག་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོར་སྟབས་བདེ་བསྐྲུན་སླད། ༡༨༨༥ལོ་ནས་༢༠༢༠ལོའི་བར་སྔ་ཕྱིར་ལེགས་རྩོམ་གཅེས་བཏུས་ཐེངས་ལྔ་ཙམ་བསྡུ་སྒྲིག་འགྲེམ་སྤེལ་ཞུས་ཡོད་དེ། ༡༩༨༥ལོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ངོ་ཉི་ཤུ་འཁོར་བར་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་བའི་རྩོམ་རིག་དཔེ་ཚོགས་དང་། ༡༩༩༡ལོར་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ནས་ལོ་ངོ་བཞི་བཅུ་འཁོར་བར་དྲན་གསོ་ཞུ་བའི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་པ་པོའི་དཔེ་ཚོགས་དང་པོ། ༡༩༩༥ལོའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་འཁོར་བར་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་བའི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་པ་པོའི་དཔེ་ཚོགས་གཉིས་པ། ༢༠༠༧ལོའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དཔེ་ཚོགས། ༢༠༢༠ལོའི«བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ»དུས་དེབ་གཉེར་ནས་ལོ་ངོ་བཞི་ཅུ་འཁོར་བའི་ལེགས་རྩོམ་གཅེས་བཏུས་དཔེ་ཚོགས་བཅས་ཡིན། དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ང་ཕོད་ངག་དབང་འཇིགས་མེད་མཆོག་གིས་དཔེ་ཚོགས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོར“དེང་དུས་རྩོམ་པ་པོའི་བོད་ཡིག་དཔེ་དེབ་པར་བསྐྲུན་བྱས་པ་དེ་ནི་ཏང་གི་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ཡིན་པས་སླད་མུ་མཐུད་འབད་བརྩོན་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཆུ་ཚད་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་པ་བྱེད་དགོས”ཞེས་གནང་བའི་གལ་ཆེའི་མཛུབ་སྟོན་ལྟར། དེ་དག་གི་ཁྲོད་དུས་རབས་རིམ་བྱུང་གི་ཕུལ་བྱུང་བརྩམས་ཆོས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་རྩོམ་དེབ་ཙམ་མ་ཟད། ཆབ་སྤེལ་ཚེ་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི«བསིལ་དུས་ཀྱི་བོད་ལྗོངས»དང་། མཁས་གྲུབ་ཀྱི«དུས་བཞིའི་སོ་ནམ་བྱེད་ལུགས་མཚོན་པའི་ཚིགས་ཕྲེང་ངག་གི་རོལ་དབྱངས» ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེའི«མཐོ་སྒང་གི་རླུང» བཀྲ་ཤིས་དཔལ་ལྡན་གྱི«ཕྱི་ཉིན་གྱི་གནམ་གཤིས་དེ་རིང་ལས་ལེགས་པ་ཡོང་ངེས» ལྷུན་གྲུབ་རྣམ་རྒྱལ་གྱི«ཀ་བཤད་བུང་བ་དགའ་ཚལ» ཡེ་ཤེས་བསྟན་འཛིན་གྱི«བསླབ་བྱ་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ» ལྷག་པ་དོན་གྲུབ་ཀྱི«མི་མངོན་པའི་མཆིང་ཐག» ཚེ་རྡོར་གྱི«སྐྱེད་མའི་བཀའ་དྲིན» བསྟན་པ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི«བྱང་ཐང་གི་མཛེས་ལྗོངས» སྐལ་བཟང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི«དཔྱད་བརྗོད་མཁས་པ་འཛུམ་ཤོར»བཅས་རྩོམ་པ་པོ་སྒེར་གྱི་དེབ་རྐྱང་པ་ཁག་བཅུ་ནི་དུས་ཀྱི་ཆུ་རྒྱུན་ཀློང་ན་ཀློག་པ་པོ་རྒན་དར་གཞོན་གསུམ་གྱི་ཡིད་ཀྱི་དང་བ་འདྲེན་པའི་ལྕགས་ཀྱུ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།

        ལོ་ངོ་བཞི་བཅུ་ལྷག་གི་རིང་། རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གིས་ཐབས་བརྒྱ་ཇུས་སྟོང་དང་། ཕྱོགས་ཁག་གི་དགོངས་འཆར་ཉན་འཇོག་གང་ལེགས་ཞུས་ཐོག གཞི་ཁྱོན་མི་གཅིག་པའི་རྩོམ་རིག་སློབ་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་དང་། རྩོམ་སྒྲིག་ཚོགས་འདུ། སྨྱུག་ཚོགས། གྲགས་ཅན་རྩོམ་པ་པོའི་འཆད་འཁྲིད། བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་སོགས་གཉེར་བ་བརྒྱུད། དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་དང་། ལྷག་པ་ཕུན་ཚོགས། གླང་མདུན་དཔལ་འབྱོར། ཧོར་ཁང་བསོད་ནམས་དཔལ་འབར། ཆབ་སྤེལ་ཚེ་བརྟན་ཕུན་ཚོགས། བྲག་གདོང་བཀྲས་གླིང་དབང་རྡོར་སོགས་སྐུ་ཡོན་རབ་ཏུ་ཆེ་བའི་རྩོམ་པ་པོ་རྒན་གྲས་བྱོན་ཡོད་ལ། བཀྲ་ཤིས་དཔལ་ལྡན་དང་། ཚེ་རིང་དོན་གྲུབ། བསྟན་པ་ཡར་རྒྱས།  ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ། ལྷག་པ་ཆོས་འཕེལ། མཁས་གྲུབ། ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། ཚེ་རིང་གནམ་མགོན། ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད། སྟག་འབུམ་རྒྱལ། བསམ་ཤོད་པ་དཀོན་ཅོག་ཡོན་ཏན། བསོད་ནམས་སོགས་དུས་རབས་གོང་མའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་པ་ནས་ད་ལྟའི་བར་རྩོམ་པའི་རྒྱུན་མ་ལྷོད་པའི་ཕུལ་བྱུང་གི་རྩོམ་པ་པོ་སྐོར་ཞིག་དང་། སྨྲེང་བུ་དང་། ན་རོ། ཚེ་རྒྱལ། བུ་ཚེ་རིང་རྒན་པ། སོག་རུ་ཀརྨ་ཀུན་ཁྱབ། ཨེ་ཉི་མ་ཚེ་རིང་། ཨེ་ཕུར་བཀྲ ཆོས་ལུང་དགེ་ལེགས་ཟླ་བ། ཁྲི་སེམས་དཔའ། གཙང་སྡིངས་དར་རྒྱས། ཡར་ཀླུང་སྙན་པོ་དབྱངས་གྲོལ། སྐལ་བཟང་དགྲ་འདུལ། ར་ས་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས། ཀ་ལ་དཔལ་སྒྲོན། བློ་བཟང་དོན་གྲུབ། ཀརྨ་དབང་གྲགས། རྟོགས་སད་ལྷ་མོ། བསོད་བསྟན། ནམ་མཁའ་བཀྲ་ཤིས། རྣམ་གླིང་རིན་ཆེན། རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་། ཤར་ཚ་སོགས་རྩོམ་པའི་ཚ་རླབས་འཕྱུར་བའི་ན་གཞོན་རྩོམ་པ་པོ་སྐོར་ཞིག དེ་བཞིན། བྱང་བློ་བཟང་ཀུན་མཁྱེན་དང་། ནག་རྡོ་སེང་། གསེར་ཁབ། རྦབ་ཆུ། འཕན་ཕྲུག་ཆོས་འཕེལ། གསར་བུ། ཀླད་ཀོར་སོགས་གསར་རྩོམ་གྱི་དད་འདུན་དྲག་པའི་གཞོན་སྐྱེས་རྩོམ་པ་པོ་སྐོར་ཞིག་བཅས་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་བྱང་ཚད་མཐོ་ལ་རྩོམ་གཞུང་གི་ཤེས་བྱ་ཟབ་པའི་རྩོམ་པ་པོ་དང་། རྩོམ་རིག་དཔྱད་བརྗོད་པ། རྩོམ་རིག་ལོ་ཙཱ་བ་སོགས་གྱི་རྩོམ་པ་པོའི་དཔུང་ཁག་ཅིག་གྲུབ་ཡོད། ཁོང་རྣམ་པའི་ཁྲོད་ཆབ་སྤེལ་ཚེ་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་དང་། གླང་མདུན་དཔལ་འབྱོར། ལྷུན་གྲུབ་རྣམ་རྒྱལ། བཀྲ་ཤིས་དཔལ་ལྡན། ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ། ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད། བསྟན་པ་ཡར་རྒྱས་བཅས་རྩོམ་པ་པོ་རྒན་གྲས་ཁག་ཅིག་ལ་རྒྱལ་ཡོངས་གྲང་ཉུང་མི་རིགས་རྟ་མཆོག་བུམ་པའི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་དང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ལྔ་ཚན་གཅིག་གི་ལས་གཞིའི་བྱ་དགའ་ཐོབ་པ། ཚེ་རྡོར་དང་། ཚེ་རིང་གནམ་མགོན། གཙང་སྡིངས་དར་རྒྱས། རིག་ཞོལ་བུ་ཆུང་སོགས་རྩོམ་པ་པོ་ཁག་ཅིག་ལ་ཇོ་མོ་གླང་མའི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་བྱ་དགའ་ཐོབ་པ། རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་དང་། སོག་རུ་ཀརྨ་ཀུན་ཁྱབ། ཨེ་ཉི་མ་ཚེ་རིང་། ལྷ་གཡང་ནོར་བུ། ནག་རྡོ་སེང་། ནམ་མཁའ་བཀྲ་ཤིས། ཨེ་ཕུར་བཀྲ་སོགས་གཞོན་སྐྱེས་རྩོམ་པ་པོ་སྐོར་ཞིག་ལ་བོད་ཀྱི་དུས་རབས་གསར་པའི་རྩོམ་རིག་བྱ་དགའ་སོགས་ཐོབ་པས་དེ་ནི་དུས་རབས་གསར་པའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཕལ་ཆེ་མོ་ཆེས་སྤོབས་པ་ཆེར་བསྐྱེད་ངང་རྩོམ་པའི་མཁའ་ལམ་ཡངས་མོར་ནམ་འཕང་གཅོད་པའི་གཤོག་རྩལ་སྦྱོང་ས་ཡིན།
        ༡༩༩༧ལོར«བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ»འདོན་ཐེངས་བརྒྱ་ཟིན་པའི་དུས་མཚམས། སྔར་ལས་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་རང་ལྗོངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་རྩོམ་རིག་བྱ་གཞག་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་ལྕག་དོད། «བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ»རླུང་རྟ་བུམ་པའི་བྱ་དགའ་ཐེངས་དང་པོ་སྤྲོད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་མཛད་སྒོ་ལྷ་སར་འཚོགས་ཤིང་། བྲག་གདོང་བཀྲས་གླིང་དབང་རྡོར་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང«བཀྲས་ཟུར་ཚང་གི་གསང་བའི་གཏམ་རྒྱུད»དང་། ལྷག་པ་དོན་གྲུབ་ཀྱི་བརྩམས་སྒྲུང«འཕོ་འགྱུར» ཚེ་རིང་གནམ་མགོན་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང«ཀླུ་མོ་མཚོ»སོགས་བརྩམས་ཆོས་ལྔ་ལ་བྱ་དགའ་དེ་ཐོབ་ཡོད་པ་དང་། ༢༠༡༨ལོའི་ལོ་མཇུག་ནས«བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ»ལོ་ཟུང་བྱ་དགའ་སྤྲོད་པའི་དབུ་ཁྱུད་ལེགས་པར་བརྩམས་ཤིང་། དཔྱད་འདེམ་གྱི་རྩ་དོན་དང་། ལས་ཀའི་སྒྲིག་གཞི། ཁྱབ་ཁོངས། བརྒྱུད་རིམ། སྒྲིག་ཁྲིམས་སོགས་གྲ་རྒྱས་འཐུས་ཚང་གི་སྒོ་ནས་སྔ་ཕྱིར་བརྩམས་སྒྲུང«གཡུ་ཆུང་དྲུག་དཀར»དང་། ལྷུག་རྩོམ«གྲོ་མོར་བསྐྱོད་པ»སོགས་དུས་རབས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་མཚོན་ལ། བསམ་པའི་ནང་དོན་དང་སྒྱུ་རྩལ་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་གཤོག་ཟུང་རྒྱས་པའི་བརྩམས་ཆོས་བཅུ་བདུན་ལ་བྱ་དགའ་དེ་ཉིད་ཐོབ།         དེ་དང་ལྷན་དུ་ཕུལ་བྱུང་གི་བརྩམས་ཆོས་མཚམས་སྦྱོར་དང་། དེ་བས་སྟབས་བདེ་བའི་སྒོ་ནས་རྒྱ་ཆེའི་ཀློག་པ་པོའི་དཔེ་ཀློག་གི་འདུན་པ་བསྐང་སླད། ༢༠༢༠ལོའི་ལོ་མཇུག་ནས«བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ»གྱི་འཕྲིན་ཕྲན་སྤྱི་སྟེགས་གསར་དུ་གཉེར་ནས། ད་བར་གྱེར་འདོན་བརྩམས་ཆོས་ཉི་ཤུ་ལྷག་དང་། རྩོམ་རིག་དཔྱད་བརྗོད།  རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གི་ཆ་འཕྲིན། དེ་བཞིན་དུས་དེབ་ཁག་གི་དཀར་ཆག་སོགས་སྤེལ་བར་ཆ་སྙོམས་དོ་སྣང་བྱེད་ཚད་མི་གྲངས་བཞི་སྟོང་ལ་ཉེ་བ་དང་། སྤྱིའི་ཀློག་གྲངས་ཁྲི་ཉི་ཤུ་རྩ་གྲངས་ཟིན་ཡོད།