དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་བྱད་གཟུགས་དང་གྱོན་ཆས་སོགས་ལ་དཔྱད་པ།

༡ ལུས་གྱི་ཁྱད་པར།   
      སྐུ་དྲུང་དུ་བཅར་ན་ཡང་ཐོག་མར་ཞལ་ངོ་ནག་ཐིང་ངེ་ཞིག་ལ།” ཞེས་དང་རི་ཁ་བློ་བསྟན་གྱིས། "སྐུའི་གཟུགས་ཆེ་ཆུང་འབྲིང་ཙམ་ལ་སྐུ་ཤ་རིད་ཅིང་ཞལ་རས་དབྱིབས་ཟླུམ་བུ་འབྲུམ་ཤུལ་ཅན་ཞིག་ཡོད་འདུག"ཅེས་དང༌། ཧོར་ཁང་གིས། "སྐུའི་དབྱིབས་ནི། སྤྱན་ཅུང་ཟད་ཟུམ་པ་ལྟ་བུས་འབྲུ་ཚིགས་སུ་གཟིགས་ཤིང་འཛུམ་མདངས་ཕྲན་བུ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡོད"ཅེས་དང༌། མི་རྒན་ཤེར་རྒྱམ་པས། "ཞལ་རས་ཞུམ་ཉམས་ཙམ་ལ་མདུན་སོ་གཉིས་ཀྱི་སོ་ཞོ་ཤིན་ཏུ་དཀར་ལ་འཛུམ་ཉམས་ཅན་"ཞེས་འབྱུང༌།
      ང་ཚོས་འདི་དག་ལས་མཐོང་ཐུབ་པ་ནི། མདོ་སྨད་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་མཆོག་འདི་ཉིད། སྤྱིར་བཏང་གི་བླ་སྤྲུལ་མཁས་པ་ཇི་བཞིན་སྐུ་ཤ་རྒྱག་ཅིང་མ་ནེ་ཉིས་བརྩེགས་དང༌། སྐེ་ལྟག་ཏུ་ཤ་གཉེར་ལྟེབ་རྩེག་གསུམ་བཞི་རེ་ཡོད་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར། ང་དང་ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་གསུམ། དཀའ་བ་སྤྱད་པའི་ལུས་པོ་ཕྲ། ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ལས་མ་འདས་ལ། ལར་ཁོང་གི་སྐུ་ཤ་རིད་པ་ནི་གཞུང་ལུགས་ལ་དཀའ་སྤྱད་གནང་དྲགས་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཀྱང་མ་ཡིན་པར་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་གཤིས་ཀ་ཞིག་ཡིན་པ་ཁོང་ཆུང་དུས་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་དུ་ཡོད་སྐབས་ནས་"དྷི་ཚ་སྐམ་པོར"འབོད་པས་ཤེས་ནུས། མཐོ་དམན་སུ་ཞིག་སྐུ་དྲུང་དུ་བཅར་ན་ཞལ་ངོ་ནག་ཐིང་ངེ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་མི་བྱིངས་ཀྱི་ངོར་ཨ་གསར་དབྱེ་འབྱེད་ཆགས་སྡང་ཆུང་བའི་ཡོན་ཏན་ཞིག་ཡིན་མོད། གུས་ཞུམ་འདར་སིག་གིས་སྐྱག་ལངས་ཤོར་བའི་སྐུ་དྲག་ཚོར་ཕོག་ཐུག་གཏོང་བྱེད་ཀྱི་ཚེར་མ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་སྲིད། ཞལ་རས་ཞུམ་ཉམས་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་གཅིག་ཐད་ནས། ཉམ་ཆུང་ཚུལ་མཐུན་གྱི་གོམས་གཤིས་བཟང་བོ་འཇགས་པ་ཡིན་སྲིད་ལ། གཅིག་བྱས་ན་སྐབས་དེའི་བཙོན་འཇུག་ཉེས་ཆད་དྲག་པོས་བཅོམ་པས་ཞུམ་མདངས་ཤིག་ཤར་བ་ཡིན་སྲིད། སོ་ཞོ་དཀར་བའི་ཁྱད་པར་ལ་བལྟས་ན་རང་ཅག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཆོས་འབྱུང་ཁག་ཏུའང། "སོ་མཚམས་དམ་ཞིང་སོ་ཞོ་ཅན། ། བུ་མོ་གཞན་ལས་ཁྱད་དུ་འཕགས།།"ཞེས་རྒྱ་མོ་ཀོང་ཇོའི་སོའི་ཁྱད་པར་མ་ལུས་པ་ཚང་འདུག་པ་འདྲ། སྣར་སྐྱིད་ངག་དོན་གྱིས། "ཁོང་སྐྲ་རིང་བོ་བྱས་ནས་ཛོར་བོ་ཞེད་པོ་ཞིག་འདུག"ཅེས་དང༌། རཀ་རས། "དབུ་སྐྲ་དཔུང་སྟེང་སླེབས་ཙམ་ཞིག་ཆགསའདུག"ཅེས་པ་འདི་གཉིས་ནི་ཁོང་བཙོན་ནས་གློད་རྗེས་ཀྱི་བྱད་དབྱིབས་ཡིན་ལ། གདོང་དབྱིབས་དངོས་ལ་འགྲེལ་བཤད་མི་དགོས་བ་འདྲ་པར་འདི་ལས་མཐོང་ཐུབ་མོད། འདྲ་པར་གྱི་སྤུས་ཀ་མི་བཟང་བས་འགྲམ་པར་འབྲུམ་ཤུལ་ཡོད་མེད་མི་མཐོང་བས་རི་ཁ་བློ་བསྟན་གྱིས་སུ་ལ་དྲིས་པ་ཡིན་ན་བདེན་ཁ་སྤྲོད་རྒྱུ་ལས་ཐབས་གཞན་ཅི་ཡང་མེད། ཁ་མིག་ལ་འཛུམ་མདངས་རང་ཆས་བ་ཞིག་ཡོད་པར་བཤད་པ་དེ། ཞལ་རས་པད་མོའི་འཛུམ་མདངས་ཅན། ཞེས་པ་ལྟ་བུའི་འཕགས་མཆོག་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་གྱི་ཡོན་ཏན་ཚང་བར་བཤད་ན་མཐོ་དྲགས་ཀྱང༌། འདོད་པའི་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་སྐབས་ཀྱི་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་བཙལ་དུས་བེད་སྤྱོད་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་ཤས་ཆེ།
༢ ངག་གི་ཁྱད་པར།   
      དགེ་ཆོས་མཆོག་གི་སྙན་ངག་སྙན་པ་ལས་གསུང་སྐད་སྙན་པའི་ཁྱད་པར་གང་ཡང་མ་ཐོས་ཀྱང༌། རཀ་རས། "མགུར་མ་འདྲ་བོ་དེ་འདྲ་ཡོང་གི་འདུག དེ་དུས་འདི་འདྲ་ཞིག་བཏང་གི་ཡོད་རྒྱུ་རེད། ཨ་མདོ་ལ་ང་ཚོའི་སྦ་གླུ་ཟེར་བ་ཞིག་བཏང་དུས་ཚིག་འདིའི་འགྲོ་སྟངས་བྱས་ན་དེ་འདྲ་རེད་ཤག་གསུང་གི་འདུག"ཅེས་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་སྐབས་གནའ་བོའི་ཆོས་རྒྱལ་ཚོའི་སྐབས་ཀྱི་མགུར་གླུ་དེ་ཚོ་གླུ་རུ་བླངས་འདུག་ལ། ཇོ་ནེ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས"སྐྱིད་ལ་སྡུག་པའི་འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་འདིར། ཤི་ཡང་ཕྱི་མིག་བལྟ་བའི་རེ་བ་ཡིས། ཟེར་བ་དེ་འདྲ་བོ་ཁོང་རང་གི་གླུ་བཏང་ཡག་གི་རྩོམ་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། "ཅེས་དང༌། "གཞོན་དུས་དགའ་བའི་ཆུང་མ་ངས་མ་བླངས། ། རྒས་དུས་དགོས་པའི་ནོར་རྫས་ངས་མ་བསགས། ། སྤྲང་བོའི་མི་ཚེ་ལྕགས་སྨྱུག་ལྷན་ཅིག་ཏུ།། ཟད་པ་འདི་ནི་བདག་གི་སྣང་བ་སྐྱོ། ། དེ་འདྲ་བོ་ཡོད་པ་རེད། དེ་གླུའི་གྲས་ལ་བཏང་གི་རེད"ཅེས་བཤད། ང་ཚོའི་འདི་དག་ལས་མཐོང་ཐུབ་པ་ནི། དགེ་ཆོས་ཀྱི་མགྲིན་དབྱངས་སྙན་མིན་ལ་མ་ལྟོས་པར་གླུ་གཞས་བཏང་མྱོང་བར་མ་ཟད། དེང་སང་སྔོན་ཐོན་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གླུ་བ་སྐད་གྲགས་ཅན་དེ་དག་ཇི་བཞིན་ཚིག་དང་དབྱངས་རང་གིས་བརྩམས་ཤིང༌། རང་གི་ངག་ནས་ལེན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོངས་རྫོགས་ཚང་ཡོད་པར་སེམས།  ཡང་རཀ་རས། "དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་གདངས་བཏང་ནས་གསུང་གི་རེད། ཨ་མདོའི་གདངས་ཤིག་བཏང་ཡག་འདུག སྙན་པོ་ཞེ་དྲག་འདུག"ཟེར་ཚུལ་ལ་བལྟས་ན་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་དབྱངས་རྟ་སྙན་ཙམ་གཏོང་གིན་ཡོད་པ་ཤེས་ནུས། འདིར་བཤད་པའི་ངག་ནི་འཇིག་རྟེན་སྤྱི་ལུགས་ཀྱི་མགྲིན་དབྱངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས། ཡི་གེ་གསུང་རབ་ཐམས་ཅད་ངག་ཏུ་འཇོག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ལུགས་བཞིན་བཤད་པ་མིན་ལ། གལ་སྲིད་དགེ་ཆོས་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ལས་བྱུང་བའི་ངག་ལ་ཅི་ཙམ་མཁས་མིན་ནི་འགྲེལ་བཤད་ཀྱི་ངལ་བ་མི་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན།